Workshop

Gepubliceerd door admin op april 7, 2020april 7, 2020

27 september - Tomatensoep

26 september - Groentequiche met zalm

Tenslotte klop je 3 eieren los met ricotta en crème fraiche. Peper en zout en citroenschaafsel er bij en giet het over de quiche. Half uurtje in de oven op 200 graden.

25 september - Afscheid van de zomer

Ook in de moestuin is de herfst zichtbaar. De groei is er nu uit bij de meeste gewassen en het wordt tijd om te oogsten voordat de vorst invalt. Er staan nog veel verschillende groenten en daar ga ik vanavond een groentetaart van maken. Morgen het recept. Op de foto de oogst: harricots verts, snijbonen,dille, bleekselderij, prei, trostomaatjes, snijbiet, broccoliroosjes, tomaat, knoflook, ui, tijm, peterselie, salie en courgette.

24 september - Gedroogde tomaatjes

23 september - Knoflook zetten

22 september - De laatste praatjes

De workshop loopt naar het eind. Op 1 oktober zit het seizoen er op. De website blijft nog een tijdje actief, zodat je altijd terug kunt kijken. De komende dagen ga ik het nog hebben over de voorbereidingen van het volgende seizoen, tomaatjes drogen en misschien nog wat recepten. Vandaag over knoflook.

De knoflooktenen die je ziet op de foto zijn mijn eigen oogst van de knoflook die ik had gekocht op een markt in de Provence. De bollen met de grootste tenen had ik bewaard Dat zijn maar 25 tenen en dat is te weinig om een heel jaar knoflook te kunnen eten. De bollen die er liggen heb ik gekocht bij Ekoplaza. Mooie gezonde, grote biologische bollen. Al die tenen ga ik morgen in de grond zetten. Dan vertel ik je precies hoe je dat doet.

21 september - Witte vlieg

Aan witte vlieg op kool is bijna niet te ontkomen. Ik heb ze gesignaleerd op de palmkool, maar ook andere koolsoorten kunnen er last van hebben. De vliegjes zetten honingdauw af, waarop vervolgens roetdauw kan ontstaan en de bladeren zwart worden. Bestrijden is moeilijk, maar ik las op internet een huismiddeltje: bespuiten met water en azijn. Of na de oogst de bladeren een uur in water met azijn zetten, daarna heel goed wassen.

20 september - Mosselen met groente, kruiden en abdijbier

Uit de moestuin: bleekselderij, de laatste worteltjes, ui, de laatste knoflook (volgend jaar wat meer zetten) bloemscherm van de dilleplant, tijm, salie, bieslook, munt en rozemarijn. Een scheut Sancti Adalberti abdijbier van Brouwerij Egmond (wat een geweldig bier is dat toch) en laat dat eerst even een paar minuutjes stoven. Dan de mosselen er bij op hoog ‘vuur’. Twee keer omscheppen, peper en zout toevoegen. Opdienen en drink er zo’n lekker biologisch biertje bij.

19 september - En vandaag de broccolisoep

Voedzaam, gezond, lekker en duurzaam. Dat zijn zo’n beetje de steekwoorden voor de moestuin. De eerste drie omdat je precies weet hoe het is gekweekt, dat je er geen chemische bestrijdingsmiddelen bij gooit en dat je het oogst als het rijp is. Duurzaam omdat het de kortste weg is van de productieplaats naar de keuken en dat je alles gebruikt of hergebruikt. Zo ook met de broccoli. De stronk kan gebruikt worden om een heerlijke soep van te maken.

Hier is mijn recept
Snij de stronk in stukken, kook het in weinig water met een schepje groentebouillon tot het zacht is, voeg een rijpe, ontvelde tomaat toe. Maak fijn met de keukenmachine en voeg een theelepel Zaanse mosterd en een scheut kookroom toe. Serveer met een beetje fijngehakte peterselie.

18 september - Vandaag de broccolischotel

Ik gebruikte dus alleen de roosjes, de stronk is voor morgen in de soep. Het recept gebruikte ik van AH: https://www.ah.nl/allerhande/recept/R-R377976/broccoli-met-kerrie-kaassaus.

Vergeet wat deze commerciële websites aan het eind van het recept vermelden: lekker met vlees of vis. Geloof me. dat heb je er echt niet bij nodig. Ik vond het wel lekker om er basmati rijst bij te doen.

17 september - Broccolischotel en soep

16 september - Overzicht

Er is weinig onderhoud en er valt nog veel te oogsten.

Van voor naar achter:

doorgeschoten ruccola met bloemen voor de insecten, verder kruiden en aardbeien.
nog wat prei, venkel en bleekselderij. Opkomst spinazie, verder bieten en snijbiet.
kruiden, pepers, courgettes en tomaatjes.
doorgeschoten ruccola, bosui, veldsla en de vrijgekomen grond ingezaaid met wikke en lupine (groenbemesters).
de laatste harricots verts en snijbonen, winterprei, sla en wikke.
Het net is weggehaald bij het koolvak. Er zijn nog wel veel koolwitjes, maar de laatste broccoli’s worden binnenkort geoogst en dan mogen de rupsen wat mij betreft de koolbladen hebben. De knolselderij laten ze met rust en zo te zien ook de palmkool.

15 september - Pepers

15 september 2020. Het is 11.00 uur en het is al 23 graden. Ik zit buiten met zicht op de moestuin. Dit mooie nazomerweer is niet alleen voor ons prettig, maar ook de moestuin vaart er wel bij. Er blijven tomaatjes komen, courgettes, aardbeien enz. Ook de pepers beginnen nu te kleuren.

Het telen van pepers buiten in de volle grond was een uitdaging. De omstandigheden moeten gunstig zijn. Veel zon hebben ze nodig en warmte. Ik had in maart gezaaid in een kasje en bij de verwarming gezet. 20 tot 25 graden hebben ze nodig. Verspeend toen ze 4 cm hoog waren naar een ruime pot en buiten gezet toen de grond voldoende was opgewarmd. Ik had ruimte voor maar 1 plantje, maar hij sloeg aan en draagt nu een aantal vruchten, waarvan er zelfs al eentje rood is. Overigens zijn de groenen ook eetbaar en iets minder heet. Pepers kan je niet lang bewaren, maar je kan er wel sambal van maken, zo heet als je zelf wil.

14 september - Knolselderspektakel

Vegetarisch eten kan ècht wel een feestje zijn. Zeker als je deze spektaculaire geroosterde knolselderij op tafel zet. Uit je eigen moestuin ook nog eens 100% biologisch. Het recept is van Jamie Oliver en vind je hier: https://www.jamieoliver.com/recipes/vegetables-recipes/zombie-brain

13 september - Pesto

De groei raakt er een beetje uit bij de basilicum. De blaadjes worden harder en het wordt tijd om van de rest nu een pesto te maken. Voor een klassieke pesto heb je niet veel nodig: basilicum, Parmezaanse kaas, pijnboompitten, knoflook, een goede olijfolie, wat peper en zeezout. Hier een recept: https://www.ah.nl/allerhande/recept/R-R742036/pesto-genovese

Wij hebben de pesto vers gegeten op plakken koolrabi. Dat doe je als volgt: Kook de koolrabi 10 minuten en snij er dunne plakken van. Drapeer de pesto er op, klaar. Lekker stokbroodje er bij.

12 september - Pasta met cherrytomaatjes en mozarella

De pastasaus maak je zoals gisteren beschreven. Kook de pasta ‘al dente’ en laat het uitlekken. Meng de pasta met de saus in een ingevette ovenschaal. Leg de gehalveerde cherrietomaatjes er op en daaroverheen plakjes mozarella. Peper uit de molen er over en dan 15 minuten in de voorverwarmde oven op 200 graden.

11 september - Pastasaus

10 september - Zomersalade

9 september - Nog even zomer

8 september - Broccoli met tomaatjes

7 september - Het oogsten gaat voort

6 september - Tomatensoep

5 september - Tomaten narijpen

Als de temperatuur buiten omlaag gaat rijpen de tomaten moeilijker af. We kunnen ze dan een handje helpen. Pluk de tomaten en leg ze voorzichtig in een houten kistje. Zet ze binnen op een plek waar ze veel licht krijgen en een temperatuur van rond de 18 graden. Vermijd rechtstreeks zonlicht op de tomaten. Al na een week beginnen ze te kleuren en kan je er nog lang plezier van hebben. Heb je te veel, maak er dan puree van en vries het in. Je kunt ze ook drogen in de oven en op olie zetten. Daar kom ik later op terug.

4 september - koolrabirisotto

Dit recept vond ik bij AH. Ik gebruikte verse kruiden uit de moestuin in plaats van gedroogde.

Steeltjes van portobello’s fijnsnijden en in pan met dikke bodem met sjalotsnippers zachtjes bakken in 1 el olie. Rijst erdoor scheppen en bakken tot korrels rondom glanzen. Kruiden, koolrabiblokjes en helft van bouillon toevoegen. Roeren tot vocht is opgenomen. Zo telkens een scheut bouillon toevoegen en laten opnemen, tot risotto na 20-25 min. smeuïg is. In droge koekenpan pijnboompitten goudbruin roosteren. Op bord laten afkoelen. Portobello’s bestrijken met 2 el olie en in hete koekenpan in 10 min. bruin en gaar roosteren, regelmatig keren. Truffelolie met helft van kaas en pijnboompitten door risotto roeren. Op smaak brengen met zout en peper. Veldsla over twee borden verdelen. Portobello’s erop leggen, bestrooien met wat zout en peper en bergje risotto erop scheppen (ik gebruikte een ring om de risotto in te scheppen). Bieslook met rest van kaas en pijnboompitten mengen en over gerecht strooien.

https://www.ah.nl/allerhande/recept/R-R358384/gegrilde-portobello-met-koolrabirisotto

3 september - Koolrabi

2 september - Snijbiet

1 september - Spinazie als nateelt

31 augustus - Wilde plantentuin gemaaid

Mijn moestuin wordt omzoomd door een wilde plantentuin, ook wel heemtuin genoemd, omdat er inheemse planten groeien. Planten die hier van nature thuishoren. Ik heb al eerder over de voordelen geschreven, met name de vele insecten die het aantrekt, die weer gunstig zijn voor de moestuin. Een ander voordeel is het arbeidsextensieve onderhoud. Slechts een keer per jaar gaat de maaier er door. Ik doe dat met een bosmaaier. Het maaisel blijft dan een weekje liggen, zodat de zaden er uit kunnen vallen. Vervolgens wordt het afgevoerd naar een hoop, waar het rustig kan composteren. Vanaf het voorjaar tot in het najaar hebben we weer dan een tuin vol wilde bloemen. Wil je ook je tuin omzetten naar een wilde plantentuin? kijk dan even terug naar 22 juli of probeer het boek ‘Tuin vol wilde planten’ van Ger Londo te bemachtigen.

30 augustus - Onderhoud courgetteplanten

Door het slechte weer stonden de courgetteplanten er verwaarloosd bij. Ik heb alle geknakte en dode bladeren er afgeknipt en zie: er verschijnen toch weer nieuwe bloemen. Tot oktober hebben we dan nog courgettes.

29 augustus - Venkelbos

Venkel is een makkelijk te telen groente en met zijn anijssmaak te gebruiken in veel gerechten. Deze keer had ik ze eerst 10 minuten gekookt en toen in de oven met kaas en cherrietomaatjes. Gebakken aardappeltjes uit de airfryer en een stukje tonijn met komijn. Snel klaar en erg lekker.

28 augustus - Groentelunch

Een salade van rauwe groente. In een kwartier van de tuin op tafel. Verser en gezonder kan het niet. Met bosui, wortel, koolrabi, biet en bleekselder.

Je kunt het allemaal heel fijn snijden met een mandoline, maar ik gebruikte de keukenmachine voor de wortel, biet en koolrabi. De bosui en bleekselder in dunne ringetjes. De dressing gemaakt van yogonaise, kwark, witte wijnazijn, dille en peper.

Geef de dressing er apart bij.

27 augustus - natuurlijke vijanden

Bij het plukken van de bonen zag ik wat luizen op een van de struikjes. En natuurlijk liepen daar ook de mieren rond om ze te ‘melken’ (zie 1 juni). Maar interessanter was de aanwezigheid van lieveheersbeestjes. Het 7-stippelig lieveheersbeestje om precies te zijn. Hoewel die niet altijd 7 stippen hoeven te hebben. Ik heb het al vaker over het belang van insecten gehad, maar dat geldt zeker voor het lieveheersbeestje. Mooie naam voor een roofdier. Hij struint de planten af op zoek naar luizen. Hij is er gek op en lust ze rauw. Maar vooral de larve eet grote hoeveelheden luizen voor zijn ontwikkeling tot pop. Het lieveheersbeestje zoekt dus een plekje in de buurt van luizen om de eitjes af te zetten. Maar de mieren stellen dat niet op prijs en proberen te voorkomen dat de larven ‘hun’ luizen afpikken. Hier zie je een mooi filmpje over dat proces.

https://www.youtube.com/embed/DRRz8_6nU-Q

Als je er voor voelt om luizen op een biologische manier te bestrijden met lieveheersbeestjes of de larven daarvan, dan kan je ze hier bestellen.

https://www.roodmetzwartestippen.nl/webshop/natuurlijke-vijanden/tegen-bladluis/

26 augustus - Storm!

25 augustus - Toscaanse groentesoep

In Toscaanse groentesoep gaan veel verschillende groenten, die ik allemaal in de moestuin heb: prei, ui, bleekselderij, wortel, palmkool, tomaat, rozemarijn en basilicum.

Verder heb je nodig: een blikje cannellinibonen, macaroni, olijfolie, groentebouillon en tomatenpuree.

Zo maak je het
Was alle groente goed. Snipper de ui niet te fijn en fruit het in een grote soeppan. Snij de bleekselder en wortel in stukjes en voeg na vijf minuten bij de ui. Knijp er een teentje knoflook boven uit. Laat het vijf minuten rustig bakken. Blijf roeren. Haal de tomaten door een zeef, want de velletjes moeten er niet in. Doe de gezeefde tomaten er bij. Bak nog een paar minuten mee. Doe er een liter heet water (waterkoker) bij en een schepje groentebouillon. Snij de prei in ringetjes en de palmkool (4 bladeren) in reepjes en voeg bij de soep. Voeg de in stukjes gesneden courgette er bij. Hak de rozemarijnnaaldjes heel fijn en voeg er bij. Laat het een kwartier pruttelen. Voeg macaroni toe en laat nog 10 minuten rustig doorkoken. Intussen heb je de cannellinibonen laten uitlekken en voeg je er bij, samen met de fijngesneden basilicum. Voeg peper en zout toe. Nog een paar minuten doorwarmen en opdienen.

Strooi er Parmezaanse kaas over.

24 augustus - Is dit groente?

Jazeker! Cavolo nero is een koolsoort die voornamelijk in het Middellands zeegebied voorkomt en veel gebruikt wordt in de Toscaanse keuken. In het Nederlands wordt het ook wel palmkool genoemd dankzij het palmachtige uiterlijk van het gewas. In de negentiende eeuw werd deze kool nog veel in Nederland geteeld. Daarna verdween hij langzaam, maar nu wordt hij ruim geïmporteerd vanuit Italië. Palmkool is een buitenlands familielid van de boerenkool. Morgen een recept voor een Toscaanse groentesoep met palmkool.

23 augustus - paar dagen weg...

Na een paar dagen met vakantie duik ik als eerste de moestuin in. Daar gaat alles natuurlijk gewoon door met als resultaat enorme courgettes. Normaal nodigen we vrienden uit om te oogsten maar die waren ook een weekje weg. Weggooien doen we nooit, dus maar weer soep er van maken. Nu met basilicum en tomaat.

22 augustus - Basilicum

Na de IJsheiligen had ik basilicum gezaaid in de volle grond. Dus geen plantjes uit de supermarkt maar zaad van De Bolster. Het zijn nu mooie volle planten geworden en ik oogst er veel van. Als je te veel hebt dan kan je er een heerlijke pesto van maken. Hier vind je een recept. https://www.zelfpestomaken.nl

21 augustus - Overzicht

In het eerste vak komen nog veel aardbeien. In het tweede vak venkel, bleekselderij biet en snijbiet. In het derde vak paprika, courgette en tomaat. Het vierde vak is ingezaaid met wikke, een groenbemester. In het vijfde vak staan nog volop snijbonen en harricots verts. Enkele kroppen sla als nateelt en veldsla. Het zesde vak palmkool knolselderij, broccoli en als nateelt ijsbergsla. De tuinkruiden staan verspreid over diverse vakken.

20 augustus - Sint Janskruid

Sint Janskruid (Hypericum perforatum) is vanouds een plant waaraan geneeskrachtige eigenschappen worden toegeschreven. Al eeuwenlang wordt de plant gebruikt als geneeskrachtig kruid en als natuurlijk antidepressivum. De bloemen bevatte een olie dat uistekend helpt tegen spierpijn en is zelf makkelijk is te winnen.

Sint Janskruid olie zelf maken
Pluk de bloemen en doe ze in een glazen pot. Vul de pot met olijfolie of amandelolie en laat hem 4 weken in de zon staan. Hoe meer zon hoe beter de olie wordt. Ik heb deze potjes op 1 augustus in de zon gezet en de olie begint al rood te kleuren. De bloemen vind je vaak in bermen.

Nateelt - IJsbergsla

18 augustus - Witjes

Het is een prachtig gezicht de koolwitjes in de tuin. Op het ogenblik vliegt de derde generatie. Ze dwarrelen met drie of meer door elkaar, in hun liefdesspel. Maar dan komt het probleem voor de moestuinier. De vrouwtjes moeten hun eitjes afzetten. Niet eentje, zoals een kip, maar soms wel 500 tegelijk. En waar doen ze dat? Natuurlijk op onze koolplanten. Binnen een week zijn dat 500 rupsjes, die tot twee maal hun lichaamsgewicht per dag eten. Ze poepen ook nogal veel en de kool is niet meer geschikt voor consumptie.

Wat te doen?
Chemische bestrijding past niet in de biologische moestuin. Preventie is het beste middel. In maart had ik al mijn ‘kooltunnel’ opgezet met een net dat fijn genoeg is om de vlinders buiten te houden. Met succes. We hebben al spitskool, palmkool en broccoli geoogst en de resterende planten staan er gezond bij.

17 augustus - Donder en bliksem!

De hittegolf wordt afgesloten met noodweer. Prachtig om te zien hoe binnen enkele minuten zo’n bui zich ontwikkelt. Storm en slagregens en hevig onweer en een uurtje later is het weer voorbij. Maar wat achterblijft is de ravage in de moestuin. Hoewel, het viel wel mee. Alleen de tomatenplanten waren verwaaid en heb ik opnieuw moeten opbinden. Ook heb ik de toppen er af geknipt. Ze groeiden zo langzamerhand de hemel in en worden daardoor steeds kwetsbaarder. Door de toppen er af te knippen kan de groeikracht zich nu verplaatsen naar de tomaten. En er komen er veel!

16 augustus - Gazpacho courgette

Heerlijk voor een zomeravond. Haal de courgettes uit je moestuin en een paar takjes munt. Fruit een ui en knoflook en voeg dan dunne plakjes courgette toe, die je maakt met een mandoline. Voeg blaadjes munt toe en wat citroensap. Nu laat je dat zeker zo’n 40 minuten rustig pruttelen op laag vuur. Af en toe even omscheppen.

Pureren in de keukenmachine. Proeven of er peper en zout bij moet. Klaar.

Haal er een deel af voor de gazpacho en leng dat aan met water. Vul de glaasjes en zet het in de koelklast. De rest van de courgettepuree gaat in de vriezer en je maakt er later soep van.

15 augustus - Prachtige waarneming

We hebben dit jaar al veel vlinders gezien in de heemtuin, maar deze was wel heel bijzonder. Er was wel enig speurwerk voor nodig want het was een vlinder die niet in Nederland voorkomt. De limoenvlinder (Papilio demoleus) is een vlinder uit de familie van de pages (Papilionidae) en komt voor in het Oriëntaals en Australaziatisch gebied. De spanwijdte bedraagt 80 tot 100 millimeter. De vlinder is niet overal even geliefd in zijn verspreidingsgebied. De rupsen kunnen ware plagen vormen op plantages waar citrusplanten verbouwd worden. Door hun enorme eetlust richten ze veel schade aan. Het is een snelle vlieger die grote afstanden af kan leggen.

14 augustus - Zomeravondquiche

De hittegolf nodigt niet uit tot werken in de moestuin. Veel werk is er gelukkig niet. Oogsten is het belangrijkste en dat doe ik ’s morgens.

Weer zo’n lekkere zomerse maaltijd met veel groente uit de moestuin. Nog wat ‘mislukte’ wortelen, prei, snijbonen, lente-ui, courgette, aangevuld met verse kruiden basilicum, salie en peterselie. Maak hem direct na de oogst en eet hem op bij zonsondergang en met een beetje fantasie zit je op een terras in Bologna.

13 augustus - Zonnesalade

12 augustus - Harricots verts

Stamslaboon Compass van De Bolster is een sterk en rijkbloeiend ras van het type Haricots verts. Ze zijn erg smakelijk en laten zich ook goed invriezen.

11 augustus - Risotto met broccoli, courgette en champignons

Bloedheet was het vandaag. Het eten ging pas op tafel toen de zon onder ging. Een Risotto Italiaanse stijl met uit de moestuin:

Broccoli, courgette, ui, knoflook.

10 augustus - Blancheren of rauw invriezen?

Vandaag heb ik de snijbonen ingevroren. Op Internet vindt je hoe je dat moet doen, maar het is jammer dat daar geen eenduidigheid in is. Sommigen zeggen rauw invriezen, anderen blancheren. Sommigen zeggen zout aan het water toevoegen, anderen juist geen zout. Gemiddeld genomen is dit de manier:

Schoonmaken, puntjes er af en in schuine stukjes snijden
3 minuten blancheren in kokend water
Snel afkoelen in ijswater
Uit laten lekken op keukenpapier en de vriezer in, minstens -18 graden

Ik heb geen zout aan het water toegevoegd. Ondervinding is de beste leermeester.

9 augustus - De onvermijdelijke BBQ

‘Wàt?’ ‘Eet jij geen vlees meer?’ Dat was de reactie van vrienden die ons uitnodigden voor een BBQ. Ze geloofden er niets van. Hoe vaak hadden ze niet een heerlijke Saltim Bocca bij ons gegeten. Of een sappig satehtje van de barbeque.

‘Maar ik eet wel vis en ook groente van de barbeque, dus we komen sowieso,’ zei ik. Dat moest ik uitleggen. In het kort komt het er op neer dat ik vind dat het beter is voor mijn gezondheid, beter voor de wereld (milieu) en beter voor de dieren (bio-industrie, dierenwelzijn). Uiteraard had het een discussie tot gevolg. Waarom wel vis dan? Het gaat te ver om de discussie hier te voeren, maar ik ben dus met een mooi woord pescotariër. Vlees is makkelijk en ook smakelijk te vervangen door plantaardige alternatieven, maar vette vis, zoals zalm, paling, sardines en ansjovis zorgen voor de aanvulling. Maar twee à drie keer in de week volstaat. Overigens ben ik niet zo’n drammer dat ik dan ook niet voor anderen vlees in huis wil halen. Caroline eet ook vlees, zij het beperkt. Het is voor mij een hele uitdaging om iets op tafel te zetten dat zonder vlees ook lekker is (gezond is het sowieso). Sommige vleesvervangers vinden we ronduit vies, maar er komen steeds betere producten, die ik dan ook vermeld in het groentepraatje.

Gisteravcond dus de BBQ bij Ingrid en Louis. Ingrid had een stoofpotje gemaakt met kabeljauw, garnalen, groente en witte wijn. Louis liet het een kwartiertje garen in aluminiumfolie op de barbeque. Ik zag die vleeseters steeds met schuine ogen kijken van hun hamburger naar mijkn stoofpotje.

Vandaag heb ik de eerste bietjes op het menu. Ik had ze in de oven gegrild, maar dat kan natuurlijk ook op de BBQ.

Geroosterde bietjes
Bietjes waren nooit een groot succes in mijn moestuin. Maar dit jaar heb ik eens een andere soort geprobeerd: Chioggia, van De Bolster.

Het is een oud ras afkomstig uit het Italiaanse plaatsje Chioggia. Het vruchtvlees van de Chioggia heeft prachtige rood-witte ringen en een zachte zoete smaak. Dit ras geeft een goede opbrengst en mooie grote kroten.

8 augustus - Hittegolfmenu

Vandaag wordt het een tropische dag. Goed blijven drinken en eten is het devies. Met verse groente zet je een gezonde frisse salade op tafel. Ik haalde het volgende uit de moestuin:

1 krop sla, 2 ons snijbonen, 2 ons haricots verts, 1 rode ui.
Verder van Ekoplaza 2 biologische Roma tomaten, 2 gedroogde tomaten in reepjes, 2 blikjes sardines, zilveruitjes, 4 stukjes ansjovis. Verder gerookte speckjes van de Vegetarische Slager. De dressing van de olie van de sardines met Ravigottesaus, zwarte peper uit de molen en zeezout.

Pak een ruime schaal en bouw het als volgt op:

6 en 7 augustus - rondje luilekkerland

We zitten aan het begin van een hittegolf. Het is nu 11 uur en het is al 26 graden. Gelukkig heb ik in mijn tuin een schaduwrijke plak aan de rand van een bosje. Daar heb ik ook een hangmat waarin ik me de rest van de dag wel vermaak met een goed boek. Voor de moestuin beperk ik mij even met een rondje ‘luilekkerland’. Wat groeit er en is nu of binnenkort oogstbaar?

Vergeet niet om water te geven, maar doe het wel als de zon onder gaat.

Met zoveel lekkers in het vooruitzicht is vakantie in eigen tuin geen straf!

5 augustus - Aardbeien vermeerderen

Ik heb ooit aardbeienplantjes gekocht van een ras dat grote zoete aardbeien geeft. Sindsdien neem ik eens in de twee jaar stekken van deze plant. Een aardbeienplant maakt uitlopers en die maken ook weer uitlopers. Er komen worteltjes aan en die kan je weer als nieuwe planten gebruiken. Ik neem alleen de eerste uitloper (de dochter). De kleindochters gebruik ik niet want die leveren minder aardbeien. De moederplant gaat naar de composthoop. Ik geef de plantjes gedroogde koemest en in het voorjaar haal ik ze er weer uit en zet ze op hun definitieve plaats die ik nu nog niet weet. Aardbeien zijn een onderdeel van de vruchtwisseling. Niet langer dan twee jaar op dezelfde grond anders komen er schimmels en ziektes.

4 augustus - Uien oogsten en bewaren

Uien kan je erg lang bewaren, mits je een paar voorzorgsmaatregelen neemt.
Als het loof begint af te sterven haal je ze uit de grond en legt ze op dezelfde grond te drogen gedurende een à twee weken. De uien die schimmel vertonen of er niet gezond uitzien die verwijder je. Vervolgens maak je er strengen van zoals je kunt zien op het filmpje. Hang ze op op een droge goed geventileerde plek. dat kan buiten onder een afdak. Als het gaat vriezen hang ze dan liever binnen op een goed geventileerde niet vochtige plek

3 augustus - Moestuinsalade

Uit de moestuin: kropsla, rucola, rode ui, snijboon 5 minuten gekookt en gegrilde courgette. Aangevuld met tomaat, ei en sardines uit blik. Dressing van olijfolie, honing en mosterd.

2 augustus - Dolce far Niente

Gewoon in je luie stoel genieten van de zomer in eigen tuin. Niet in de file naar het strand, niet naar de Kalverstraat, geen mondkapjes. Dolce far Niente – zalig nietsdoen. Naast een heleboel nadelen heeft deze Coronatijd ook zo zijn voordelen. Maar ik besef dat niet iedereen zo’n luilekkerland aan zijn voeten heeft liggen. Vandaag maakte ik een rondje door de moestuin. Er is een heleboel oogstbaar op het ogenblik. Een keus maken is lastig, maar waarom een keus maken?

Weer zo’n voordeel van een moestuin: in de supermarkt moet je een hele bos wortelen kopen, hier trek je twee wortelen uit de grond. Je snijdt van de snijbiet alleen wat je nodig hebt, pakt een ui en wat knoflook, kijk daar is nog een kleine courgette en dan die zalige snijbonen erbij en je hebt een potpourri aan verse groente voor een supergezonde lasagne.

1 augustus - Even pauze

Gisteren was het zo heet dat werken in de moestuin even op een laag pitje ging. Wel wat lekkers op tafel gezet met ingrediënten uit de tuin. De zalm ging op de barbeque met verse dille en dun gesneden ui. Peper en zout, inpakken in aluminiumfolie en 10 minuten boven de hete kooltjes. De courgette werd geroosterd in de oven met olijfolie, tijm, peper en zout. !0 minuten op 200 graden.

31 juli - Jacobskruiskruid

Belangrijk voor insectensoorten
Hoewel jacobskruiskruid giftig is voor veel dieren, is het belangrijk voor bestuivende insectensoorten. Bijen, vlinders en zweefvliegen komen op het jacobskruiskruid af vanwege de nectar en het stuifmeel.

Bovendien is het jakobskruiskruid de waardplant van de Sint Jacobsvlinder. Die legt er eitjes op en de rupsen die daar uikomen eten alleen maar jacobskruiskruid. De zebrarups is niet gevoelig voor het gif. De zebrarups geeft het gif door aan de vlinder, die daardoor oneetbaar is geworden.

30 juli - De eerste snijbonen

Omdat mijn moestuin vol op de wind ligt heb ik gekozen voor stamsnijbonen in plaats van stoksnijbonen. Ik ben daar erg tevreden over.

De stamsnijboon ‘Nassau’ van De Bolster is een groene, platpeulige stamsnijboon (17 mm breed, 16 cm lang). Het is een bijzonder sterk ras. Pluk vroeg genoeg, als ze nog lekker mals zijn.De stengels van de planten breken behoorlijk snel, dus daarom wordt aangeraden om met twee handen te plukken. Met de ene hand houd je de plant vast en met de andere pluk je de peul. Op deze manier beschadig je de plant niet! Je kunt het beste regelmatig plukken, omdat er dan weer nieuwe peultjes worden gevormd. Bovendien smaken jonge peultjes erg goed. Peultjes zijn het lekkerst wanneer je ze dezelfde dag nog opeet. Je kunt ze ongeveer 3 dagen in de koelkast bewaren. Ook is het mogelijk om ze in te vriezen, maar dan gaat wel het knapperige aan de peulvruchten verloren.

Salade Nicoise
Ik maakte een uitgebreide salade Nicoise, met snijbonen, eikenbladsla, rucola, rode ui en knoflook uit de moestuin.

29 juli - Onkruid?

De bermen in de kuststreek en de duinen staan er op het ogenblik vol mee: zandkool wordt het genoemd, maar een andere naam is wilde rucola (Diplotaxis tenuifolia). Dit is de stamvader van de gecultiveerde vormen van rucola.

De mooi gevormde donkergroene blaadjes van wilde rucola bevatten veel vitamine C en smaken geweldig: Pittig, noot-achtig, een beetje bitter en scherper dan waterkers. Deze smaak wordt door kenners zeer gewaardeerd.

Wilde rucola bloeit vanaf juni tot ver in de herfst. De kleine en geurende kruisbloempjes van wilde rucola hebben een speciale, oplichtende helder-gele kleur. Ze smaken tevens ietsje scherp en worden daarom gebruikt in sausjes en als smaakvolle garnering op en bij vele gerechten.

Wilde rucola is als kruisbloemige familie van o.a. alle koolsoorten en groeit het best in schrale zandgrond, vandaar de naam: zandkool.

Gratis groente op tafel
Ik laat dus in de moestuin enkele wilde rucolaplanten tot bloei komen, ze zaaien zich uit en volgend jaar komen ze verspreid door de tuin weer op. Heerlijke wilde rucola, gratis en voor niks.

28 juli - Blauwtjes

27 juli - Uiensoep

Een zesde deel van onze moestuin is gevuld met uien. We eten bijna wel elke dag een ui. Ze bevatten veel gerzonde stoffen zijn rijk aan vitamine C. Koken begint bij ons meestal met ui en knoflook. Zo’n 300 uien staan er. Bijna elke dag een. Maar dat redden we niet want we maken graag uiensoep en daar heb je er al gauw een stuk of 8 voor nodig. Als de uien gerooid zijn moet je ze twee weken in de zon laten drogen. Dan kan je er strengen van maken en droog ophangen. De hele winter heb je dan uien. Over het maken van strengen vertel ik later meer. Vandaag eten we uiensoep van verse uien.

Het basisrecept vind je hier:

https://www.24kitchen.nl/recepten/franse-uiensoep

Zorg vooral dat je de uien heel langzaam en lang bakt. De smaak wordt dan intenser. Ik doe er verse tijmblaadjes in. Ik gebruik geen runderbouillon maar groentebouillon van Vogel.

26 juli - Superspitskool

Deze enorme spitskool is supergezond. Volledig biologisch geteeld in de eigen moestuin, dus zonder kunstmest of bestrijdingsmiddelen. De hele kool ga ik vandaag gebruiken. De buitenste bladeren en de harde kern gaan naar de composthoop.

Spitskool levert meer vitamine C dan de verwante witte kool. Vitamine C ondersteunt samen met het folaat, kalium en de natuurlijke suikers de normale functie van het zenuwstelsel en de hersenen. Ook is vitamine C belangrijk voor je weerstand en kalium is goed voor de bloeddruk. Daarnaast is spitskool rijk aan eiwitten en zijn deze voedingsstoffen samen met kalium belangrijk voor het behoud van sterke spieren.

Met spitskool kun je in de keuken alle kanten op. Je kunt de kool niet alleen koken, roerbakken en stoven, maar ook rauw is spitskool heerlijk voor in een salade of voorgerecht. Van de spitskool maakte ik een salade, een rijstschotel en de rest werd geblancheerd en ingevroren.

25 juli - Daar komen ze...

Het leger van courgettes komt op gang. Ze zijn niet te stoppen. Elke dag courgettes eten is het ook niet, want er is nog zoveel ander lekkers in de moestuin. Soep maken dan maar. Dat blijft een half jaar goed in de vriezer.

Dit recept is een beetje van Jamie Olivier en een beetje van mij.

24 juli - De groei zit er goed in

Verstopt tussen het loof komen nu in snel tempo de snijbonen. Houd ze dagelijks in de gaten, want ineens kunnen ze groot genoeg zijn om te oogsten. Doe dat voorzichtig, zodat je de plant niet beschadigd. Het lekkerst zijn ze vers van de tuin, knapperig gekookt, maar als je er veel hebt kan je ze goed invriezen.

De komende tijd zal ik het wat meer over het invriezen van groente gaan hebben.

23 juli - Gevulde courgette

Dat is het prettige van een moestuin. Je kijkt wat er geoogst kan worden en op basis daarvan zoek je een recept. Ik had een courgette, een wortel, een ui, het eerste preitje en tuinkruiden. Dat bracht een gevulde courgette op tafel.

Hol de courgettes uit met een lepel en snij het vruchtvlees klein. Bak de ingrediënten met fèta, walnoten, gedroogde tomaten, plantaardig gehakt (Pro La Terra), peper en zout.
Strooi er Parmezaanse kaas over. 20 minuten in de voorverwarmde oven op 180 graden.

22 juli - Van cultuur naar natuur

Als je je cultuurtuin wilt omvormen naar een natuurtuin, zijn dit de stappen die je moet nemen.

Grond omzetten. De vruchtbare toplaag moet naar onderen en de schrale grond moet naar boven.
Omzetten is nodig omdat wilde bloemen in schrale grond groeien. Als de grond te stikstofrijk is krijg je alleen maar brandnetels.
Zaai het in met een zaadmengsel van inheemse wilde flora voor jouw grondsoort.
Koop het zaad bij een goed bedrijf:
https://www.cruydthoeck.nl/advies/algemene-aanwijzingen-voor-aanleg-van-bloemenweides/mengselwijzer/t360
Laat de grond met rust.
Als je de grond met rust laat komen de mooie soorten vanzelf. Als je gaat wieden krijg je zogenaamde storingsoorten, die minder aantrekkelijk zijn. Voor een tuinier soms moeilijk, maar doe gewoon niets en de storingsoorten verdwijnen.
Twee keer per jaar maaien en het maaisel afvoeren naar de composthoop.
Laat het maaisel een week liggen. De zaden kunnen er dan uit vallen, vervolgens ruim je het maaisel op omdat het anders weer stikstof in de grond brengt en dat is ongunstig voor de bloemenweide.

21 juli - Nogmaals insecten

De komende dagen neem ik jullie mee door de heemtuin. Er staan nu veel soorten in bloei. Een rijkgedekte tafel voor insecten is het. Een heemtuin is een tuin met inheemse wilde planten. Zo’n tuin heeft een aantal voordelen. In de eerste plaats natuurlijk om de insecten aan te trekken, die we nodig hebben voor de bestuiving van de groente, maar bovendien heb je er heel weinig werk aan en is het milieubewust. Twee keer per jaar maaien en nooit water geven.

Wil je jouw (cultuur)tuin omvormen naar een natuurtuin? De komende dagen zal ik er aandacht aan besteden.

20 juli - Groenbemesters

De uien ben ik nu aan het rooien. Ze zijn niet groot dit jaar, maar dat vind ik niet zo erg. Ik gebruik liever een kleine ui dan een deel van een grote. Als ze gerooid zijn laat ik ze eerst een weekje op de grond liggen en daarna hang ik ze aan het tuinhuis. De grond die vrijkomt in de moestuin daar kan je bijvoorbeeld veldsla in zaaien, of een groenbemester, zoals wikke of phacelia.

De kwaliteit van je grond is een zeer belangrijke factor voor een gezonde en geslaagde teelt in de moestuin. Het is daarom belangrijk om goed voor de grond te zorgen. Dit kunt je doen door groenbemesters in het najaar te telen. Ze worden over het algemeen na het hoofdgewas gezaaid en zorgen voor een betere bodemstructuur, houden het organische stofgehalte op peil en zorgen voor het vastleggen van stikstof.

Zaden kan je o.a. bestellen bij De Bolster.

https://www.bolster.nl/groenbemesters/c21#productoverview_summary_bottom

19 juli - De groei zit er in

Het is een feest om al dat heerlijks te zien groeien. Er komen veel tomaten, maar het is wel belangrijk dat er warm zonnig weer komt om ze te laten rijpen. Blijf de dieven wegnemen! De harricots verts zitten ook vol met bloemen en over een week of twee kunnen we ze oogsten.

18 juli - Niet naar Italië

Onze reis naar Italië gaat helaas niet door dit jaar. Het Coronavirus steekt toch weer overal de kop op en we willen het risico niet nemen. Als wij niet naar Italië kunnen, dan moet Italië maar naar ons komen.

Wat dacht je van deze risotto met courgette, rode ui, knoflook en dille uit de moestuin en verse zalm van Waasdorp uit IJmuiden.

Fruit een rode ui en voeg daar wat geplette knoflook bij.
Voeg de risotto toe en bak mee tot het gaat glanzen.
Voeg een half theelepeltje ras el hanout toe.
Blus met een kopje droge witte wijn.
Als de wijn is opgenomen voeg dan een scheut groentebouillon toe.
Doe er ook de in blokjes gesneden courgette bij.
Bak intussen het stuk zalm zonder huid met peper en zout in de oven op 200 graden zo’n 10 minuten en dan nog even onder de grill. Hij mag een beetje rosé blijven.
Als de bouiillon is opgenomen voeg je nogmaals bouillon toe. Blijf steeds proeven of de risotto gaar wordt.
Als hij bijna gaar is, dan voeg je crème fraiche toe, fijngesneden dille, Parmezaanse kaas en de in stukjes gesneden zalm.
Laat nu verder garen tot je een smeuïge risotto hebt.
Schep op de borden en strooi er nog wat Parmezaanse kaas en dille over.
Lekker met een glas Pinot Grigio.

Risotto is het lekkerst als het smeuïg is en nog een heel klein beetje bite heeft. Daarom moet je constant blijven proeven. Een Italiaans spreekwoord zegt: de mens wacht op de risotto, de risotto nooit op de mens.

17 juli - Bestuiven

De courgetteplant is eenhuizig en eenslachtig. De plant bevat zowel mannelijke als vrouwelijk bloemen en deze komen dus apart voor op de plant. De vrouwelijk bloemen zijn te onderscheiden doordat het vruchtbeginsel al aanwezig is onderaan de bloem. De courgette zit feitelijk al onder de bloem. Bij de mannelijke bloem ontbreekt dit vruchtbeginsel. De mannelijke bloemen komen over het algemeen veel vaker voor op de plant dan de vrouwelijke bloemen.

De bloemen bloeien maar één ochtend. Dan krijgen zij bezoek van insecten, meestal bijen en hommels, die de nectar komen halen. In de mannelijke bloem bevinden zich de meeldraden met het stuifmeel. Zo neemt de bij het stuifmeel mee naar de volgende bloem. Als dat een vrouwelijke bloem is dan wordt het stuifmeel afgezet op de stamper, wordt het vruchtbeginsel bevrucht en gaat er een courgette groeien.

Trouw, 28 april 2018
Paul Q de Vries

Zonder insecten overleven we niet – en binnen tien, twintig jaar is het crisis

Met veel insecten gaat het niet goed, door toedoen van de mens. Wat zou er gebeuren als ze allemaal uitsterven? Geen mens die het precies kan vertellen. Bioloog Dave Goulson doet een poging: we stevenen af op een ‘ecologisch armageddon’.

Terug naar het platteland

Wat moeten we doen om de ondergang van de insecten en de ecologische catastrofe die dat zal opleveren te voorkomen?

Dave Goulson is stellig: “Ons hele systeem van voedselproductie moet op de schop. Enorme stukken land zijn omgevormd tot een monocultuur van vergiftigde gewassen, een vijandig gebied voor al het andere leven. De intensieve landbouw is een verkwistend, onwerkelijk systeem geworden. Een derde van het voedsel dat we wereldwijd verbouwen, wordt ook nog eens weggegooid. We moeten naar een kleinschaliger systeem dat landbouw en bosbouw combineert.”

Daar kunnen we de mensheid toch niet mee voeden? “Het is de grootste mythe van onze tijd dat alleen de grootschalige, intensieve landbouw dat kan. Een intensief bebouwde hectare levert jaarlijks 8 ton tarwe op. Een goede tuinier kan uit diezelfde hectare jaarlijks 35 tot 40 ton fruit en groente krijgen. Je hebt er alleen meer boeren voor nodig.”

“We moeten terug naar het platteland. Dat lijkt mij alleen maar positief. Meer mensen die voedsel gaan verbouwen, kleinschalige landbouw zonder gif en met bomen en wilde bloemen langs de akkerranden. Goed voor ons en voor de rest van het leven. En wie weet ontlopen we de apocalyptische voorspellingen die we hier gedaan hebben.”

16 juli - Spitskoolsoep met mosterd

Van de vele recepten op internet koos ik die van Pienskeuken:

https://pienskeuken.nl/spitskool-soep-instock-challenge/

Ik deed er wat verse tuinkruiden en vegetarische basisballetjes van AH bij. De textuur is goed, maar ze zijn wat flauw.

15 juli - De eerste spitskool

Ziet het er niet prachtig uit? Bijna zonde om op te eten. Een hele spitskool is te veel voor een maaltijd. De ene helft eten we vanavond, gewokt met ui en knoflook en dan met avocado en mais in een wrap. Van de andere helft maak ik een soep.

14 juli - Tarte tatin met sjalotten

Dit is de eerste keer dat ik een tarte tatin heb gemaakt. Het was wel even een werkje. Het karameliseren van de suiker mislukte en mijn pannen kreeg ik bijna niet meer schoon. Maar uiteindelijk stond er iets op tafel waarvan Caroline zei: mag ik er nog een?

Wij hebben de mazzel dat we vlakbij IJssalon Ci Vediamo wonen. Vanilleijs en een toef slagroom op de warme tarte tatin maakte het onweerstaanbaar lekker.

Het recept
Verwarm de oven voor op 200 graden.
Snij de sjalotten in de lengte in tweeën en haal het velletje er af. Bak ze heel rustig in een beetje boter en olijfolie, tot ze een beetje bruin worden.
Breng in een steelpannetje suiker met een beetje water en basalmico aan de kook tot de suiker is gesmolten en stroperig wordt.
Giet het in een vuurvaste kom of vorm en druk de sjalotten er in met de snijkant naar boven.
Strooi er verse tijmblaadjes over, zout en peper.
Neem een vel vers bladerdeeg en druk er met een schaal een ronde vorm uit die iets groter is dan de schaal waar de sjalotten in zitten. Leg hem over de sjalotten en stop hem aan de rand voorzichtig in. Prik er met een vork wat gaatjes in.
25 minuten in de oven tot hij mooi bruin is. Nu komt het kunstje: maak de korst een beetje los van het schaaltje, leg er een bord overheen en draai het om in een vloeiende beweging (tip: gebruik ovenhandschoenen). Nu het vanilleijs en een toef slagroom er over en opdienen. Superlekker.

13 juli - Nu in de heemtuin, Gewone berenklauw - Heracleum sphondylium

In ruige graslanden, bermen, struweelranden en ruigten kun je in de zomer de bloeiende schermen van de Gewone berenklauw, Heracleum sphondylium gemakkelijk vinden. Het is een grove plant met behaarde veerdelige bladeren die met een grote schede aan de gegroefde stengel zitten. Aanraking met de plant kan irritatie van de huid veroorzaken.

De beruchte berenklauwen – vooral de Reuzenberenklauw – veroorzaken veel meer last dan de Gewone berenklauw. De Reuzenberenklauw heeft zeer stijve haren op de stengel. Deze kunnen de huid verwonden en breken daarbij af, waarbij sap vrijkomt. Dit sap kan bij blootstelling aan zonlicht voor jeuk, grote blaren en zelfs voedselvergiftiging zorgen. De blaren ontstaan vooral doordat de huid extreem gevoelig wordt voor zonlicht en daardoor kan verbranden. Bij aanraking met de ogen kan zelfs permanente blindheid ontstaan.

Als je huid in aanraking is gekomen met een berenklauw, moet je de huid goed wassen met zeep en lauw water. Wees hierbij vooral niet zuinig en spoel overvloedig. Ook moet je de daaropvolgende week de huid beschermen tegen te veel zonlicht.

Als je al last hebt van brandblaren door de combinatie van berenklauw en zonlicht, behandel deze dan als brandwonden: smeer ze in met brandwondenzalf en verbind ze vervolgens.

Weg met de berenklauw?
Nee natuurlijk niet. De plant is mooi en heeft een grote waarde voor insecten. Probeer wel kinderen te wijzen op de gevaren en mijd de Reuzenberenklauw.

12 juli - Overzicht

Van onder naar boven zijn de volgende nateelten gezet: In vak 1 aardbeienplanten, in vak 2 venkelplantjes, In vak 3 slaplantjes, in vak 4 ruccola gezaaid, in vak 5 preiplantjes en sla, in vak 6 slaplantjes. Nu kan er volop geoogst worden. Diverse slasoorten, snijbiet, courgettes, uien, bleekselderij, palmkool, spitskool en kruiden.

Gisteren een lassagne gemaakt met snijbiet en ricotta.

https://www.dekrat.nl/recept/lasagne-met-snijbiet-en-ricotta

11 juli - Geroosterde sjalotten en courgette

Uit de moestuin: sjalotten, courgettes, knoflook, tijm, basilicum, rozemarijn en salie.

Halveer de sjalotten en haal het velletje er af. Snij de courgettes in stukjes. Plet 3 teentjes knoflook en verwijder het velletje. Boen twee biologische aardappels schoon en snij ze in stukjes. Doe alles in een kom en meng met olijfolie en de fijngehakte kruiden, peper en zeezout.

Verwarm de oven op 210 graden.

Spreid de groente over een met bakpapier beklede bakplaat en schuif hem in het midden van de oven. Ca. 25 minuten. Maak er een frisse salade bij.

10 juli - Courgettexplosie

Courgettebloemen hebben we nu al een paar keer gegeten, maar ze blijven komen. Met velen tegelijk. Gelukkig kan je courgette op heel veel manieren bereiden. Gebakken, gegrild, gevuld, in de lasagne enz. Als ze te groot worden kan je er heerlijke soep van maken. Binnenkort wat recepten. Als je de courgette oogst, draai hem dan voorzichtig los van de plant.

9 juli - Relatie moestuin/heemtuin

Mijn moestuin is maar 35 m2. De rest van de tuin is ruim 1300 m2. Toch kost de moestuin meer tijd dan de rest van de tuin. Waarom? De heemtuin is ingericht met inheemse wilde planten. Ze hoeven geen water, geen meststoffen, je hoeft er niet te schoffelen. Mijd de hark, schuw de schoffel is het devies. De soorten volgen elkaar op en in september wordt alles gemaaid en afgevoerd naar de composthoop. De compost gaat na de winter weer op de moestuin. Kringlooptuinieren heet dat. De hele zomer is de heemtuin een eldorado voor insecten die weer nodig zijn voor de bestuiving in de moestuin. Op de foto zie je onder meer duizendblad, boerenwormkruid, klaprozen, bijvoet en beemdkroon.

8 juli - Toscaanse groentesoep

Zoals beloofd hier het recept voor Toscaanse groentesoep met palmkool:

https://www.ekomenu.nl/toscaanse-groentesoep-met-palmkool-en-cannellinibonen

7 juli - Palmkool

Misschien een raar moment om zo midden in de zomer een praatje over palmkool te houden, maar hier aan dekust is er weinig dat aan de zomer doet denken. Al dagen lang stormt en regent het. Het waaide zo hard, dat een van de palmkoolplanten omgewaaid was. Een mooi moment dus om er iets mee te doen.

Dit jaar was de eerste keer dat ik palmkool had gezaaid in plaats van boerenkool. Palmkool is een nog vrij onbekende groentesoort, maar sterk in opkomst. Morgen ga ik er een Toscaanse groentesoep mee maken.

Palmkool (Brassica oleracea var. palmifolia) is een tweejarig, winterhard,^[1] eeuwenoud bladgewas dat op alle grondsoorten geteeld kan worden en een typische wintergroente is. Hij wordt palmkool genoemd omdat de smalle kroezende bladeren als bij een palmboompje van de stengel afgroeien. Deze gelijkenis wordt nog sterker als het blad van onder naar boven geoogst wordt. De plant kan tot drie meter hoog worden. De zaaitijd is vanaf maart en van de herfst tot in februari kan geoogst worden.

Het gewas is afkomstig uit Toscane in het Middellandse Zeegebied en wordt vooral in Italië veel gegeten, onder meer als ingrediënt van de minestrone en ribollita. De Italiaanse naam is Cavolo nero (zwarte kool), vanwege het zeer donker gekleurde blad. De donkergroene tot zwartgroene, gebobbelde bladeren zijn 60 – 80 cm lang en 8 – 10 cm breed.

Palmkool bloeit in het tweede jaar van mei tot in augustus met lichtgele bloemen. De zaden zijn van juli tot september oogstrijp.^[2] In de noordelijke streken van Europa komt de plant echter meestal niet tot bloei (Bron: Wikipedia).

6 juli - Snijbietlunch

Snijbiet is een aanwinst in de moestuin. Een veelzijdige groente, lekker en gezond. Bovendien kan je er de hele zomer van oogsten. Snij er af wat je nodig hebt, de snijbiet groeit door en over een paar weken kan je weer van dezelfde plant oogsten. Kijk eens op snijbiet.nl voor verrassende recepten. Ik vond deze quiche die ik iets heb aangepast.

5 juli - Uien drogen

4 juli - Sjalotten

Dit jaar heb ik gewone uien, rode uien en sjalotten in de moestuin. De sjalotten heb ik geoogst. Eerst leg ik ze een weekje te drogen op de grond en daarna hang ik ze op onder het afdak van het tuinhuis. Als ze goed droog zijn kun je ze lang bewaren, maar bij mij krijgen ze meestal de tijd niet. Vers zijn ze ook erg lekker.

Hier is een recept met verse sjalot
Boen de sjalotten goed schoon, zodat er geen zand meer in zit en kook ze met schil en al zo’n 5 minuten. Laat ze afkoelen en haal de schil er af. Dit gaat nu vrij gemakkelijk.

Bak de sjalotten in de olijfolie op laag vuur tot ze bruin beginnen te worden. Doe er honing bij en Balsamico en bak nog een paar minuten. Doe er groentebouillon bij en laat het 30 minuten stoven met het deksel op de pan. Doe er de laatste 5 minuten een mengsel van verse kruiden bij zoals rozemarijn, salie, basilicum, tijm en dille. Alles fijngehakt. Peper en zout naar smaak toevoegen.

Lekker met Basmatirijst en een champignonburger (AH).

3 juli - Nu in de heemtuin - zeepkruid

Zeepkruid – Saponaria officinalis

Vlinderplant: Ja – nectarplant – bijen en hommels
Medicinale plant: Geneeskrachtige plant.
Eetbaar: Eetbare plant: bloemen in salade, wortels zijn giftig!
Bijzonderheden: Wortels en in mindere mate de bladeren bevatten saponinen, een zeepachtige stof, waar de plant zijn naam aan ontleend is.

De bladeren en wortels van zeepkruid hebben een hoog gehalte saponine. De bladeren kunnen het hele jaar door geoogst worden, terwijl de wortels alleen in de winter kunnen worden opgegraven. Om de zeep uit het zeepkruid te halen snij je de bladeren en/of de (schoongemaakte) wortels eerst in kleine stukjes. Hierna doe je ze in water en wrijf je met je handen de saponine uit de plant. De saponine kunnen ook uit de plant gehaald worden door de plant 15 minuten in kokend water te koken, alles te laten afkoelen en het mengel hierna te zeven.

Bron: https://www.foodplanting.com/2016/09/15/zeepplanten-kweek-je-eigen-zeep/

Zeepkruid heeft ook medicinale toepassingen en wordt wel voor aandoeningen van de luchtwegen gebruikt.

https://mens-en-gezondheid.infonu.nl/natuurgeneeswijze/123427-de-geneeskracht-van-zeepkruid.html

2 juli - Nateelt

1 Juli - Geroosterde koolrabi met tonijn

Koolrabi kan je op veel manieren bereiden en is altijd weer verrassend lekker. Deze keer geroosterde koolrabi uit de oven.

Het is lastig om precies de juiste temperatuur en tijd voor je oven aan te geven, omdat er tegenwoordig veel standen zijn in ovens. Mijn Siemens oven heeft een stand ‘grillen met circulatielucht’. Ideaal voor het roosteren van groente en aardappeltjes. Ik had hem voorverwarmd, ingesteld op 210 graden en na 30 minuten was het klaar.

Haal de harde onderkant van de koolrabi, snij hem in plakken van een centimeter en schil de plakken. Kook ze 4 minuten met wat groentebouillon. Boen de (bio) aardappels schoon en snij in stukjes. Koolrabi laten uitlekken en samen met de aardappels op een bakplaat met bakpapier. Olijfolie er over, peper en wat zeezout en de oven in.

De tonijn heb ik gebakken in een rvs koekenpan die ik eerst goed heet heb gemaakt zonder olie. Je moet een goede kwaliteit tonijn gebruiken. Deze komt van Waasdorp in IJmuiden. De tonijn heb ik ingewreven met een mengsel van koriander, tijm, salie, basilicum, knoflook en citroensap. Daarna wat sesamzaad er over strooien en er in drukken. Als de pan heet is invetten met een beetje olijfolie en de tonijn een paar minuten bakken aan beide kanten. Let op dat hij donkerrood blijft van binnen.

Een ware smaakbeleving is het. De zoet geworden koolrabi, het lichte zuurtje in de tonijn het zout in de aardappels en de olijven.

30 juni - Vruchtwisseling en voor- en nateelt

Zoals ik gisteren schreef zijn de tuinboonplanten nu gerooid en blijft er een leegte achter in het bonenperceel. Die ruimte kunnen we benutten door een nateelt toe te passen.

Daarbij moeten de wachttijden in het 6-jarige vruchtwisselingsschema gerespecteerd worden. Kool heeft een wachttijd van 6 jaar en kan dus nergens als nateelt worden toegepast.

Bladgewassen zoals sla, andijvie en spinazie geven minder problemen bij een nateelt. Ook winterprei kan goed na de tuinbonen.

29 juni - Vlinderbloemigen, stikstof en vruchtwisseling

Vruchtwisseling of wisselteelt houdt in dat je op een bepaalde, logische manier de gewassen met elkaar afwisselt. De bedoeling is bodemziekten te vermijden en toegediende voedingsstoffen optimaal te benutten.

Mijn moestuin is ingedeeld in 6 percelen van 1 x 5 meter. In het eerste perceel staan koolsoorten, in het tweede perceel bonen, in het derde uien, in het vierde tomaat en courgette, in het vijfde bladgewassen zoals sla en snijbiet en in het zesde staan aardbeien en kruiden. De gewassen van ieder perceel komen volgend jaar in het volgende perceel.

In het tweede perceel zijn de tuinboonplanten nu gerooid en daar komen volgend jaar dus de koolsoorten. Tuinboon is een vlinderbloemige. Het bijzondere van vlinderbloemigen is dat ze kunnen samenwerken met rhizobium bacteriën. Dat is voor de vlinderbloemigen van groot voordeel, want de rhizobium bacteriën kunnen stikstof uit de lucht binden en geven dat aan de plant. Planten hebben stikstof nodig (om eiwitten te kunnen maken) maar kunnen zelf alleen stikstof uit de grond halen. Door hun samenwerking met rhizobium bacteriën hebben vlinderbloemigen dus een extra stikstofbron waar andere planten niet uit kunnen putten.

Omdat zowel plant als bacterie voordeel heeft, is deze samenwerking een symbiose. De bacterieën komen in een knolletje terecht en blijven na het rooien in de grond achter. Volgend jaar zullen de kolen profijt hebben van de achtergebleven stikstof.

Wil je het fijne er van weten kijk dan op:

http://natuurinformatie.nl/ndb.mcp/natuurdatabase.nl/i001139.html

28 juni - Fiori di zucca fritti in bierbeslag

Het was natuurlijk in Italië dat ik voor het eerst kennis maakte met gebakken courgettebloemen. Sindsdien maak ik het regelmatig zodra ze bloeien in de moestuin. Je kunt naar hartelust combineren met de vulling. Net wat je voorhanden hebt in de tuin en de koelkast.

Uit de moestuin gebruikte ik: sjalotten, salie, tijm, rozemarijn, munt en knoflook. Verder pijnboompitten, gedroogde tomaat, belegen strooikaas en zwarte peper uit de molen.
Voor het bierbeslag: Sancti Adalberti Tripel.
Kijk hier hoe je dat maakt:

27 juni - Koolrabisoep

Gisteren was het ruim 30 graden, maar door de halve citroen een heerlijke frisse soep. Begeleidt door het Egmonds abdijbier Sancti Adalberti Tripel. Het recept vind je hier: https://www.koolhydraatarmrecept.nl/koolrabisoep-met-citroen/ Het pepertje heb ik weggelaten. Verder heb ik de sjalotjes iets langer laten bakken zodat ze bruin worden en heb ik salie meegebakken. Geen kokosmelk maar ecomil cuisine-amandel. In plaats van bosuitjes (die heb ik nog niet in de moestuin) heb ik er verse peterselie over gestrooid.

26 juni - Courgettebloemen

Op markten in Zuideuropa kom je ze wel tegen. Courgettebloemen. Ze zijn heerlijk om te eten. Er zijn mannelijke bloemen en vrouwelijke. De vrouwelijke worden courgettes. Je kunt ze beide eten. Morgen een recept.

25 juni - Vandaag in de heemtuin

24 juni - Oogst knoflook

23 juni - Pasta met zalm en koolrabi

Snij de koolrabi in stukken en snipper de dille fijn.

Kook de koolrabi 15 minuten en voeg de pasta de laatste 8 minuten er bij.

Giet af. Verhit intussen de olie in een pan en laat de zalm langzaam garen. Hij mag van binnen best nog een beetje glazig zijn. Leg de zalm op de koolrabi en pasta en kruid met de dille en een beetje peper. Meng de zalm door de koolrabi en pasta.

22 juni - Ze groeien als kool

Koolrabi is de knolvormige, verdikte stengel van een koolplant. Anders dan koolraap groeit koolrabi boven de grond. Rauwe koolrabi smaakt selderij-achtig. Gekookt lijkt de smaak op die van bloemkool, maar net wat pittiger. Koolrabi bevat naar verhouding weinig calorieën, is rijk aan vitamine C en vezels en is bovendien een bron van kalium. Eet hem zo vers mogelijk. Van de bladeren en stengels kan je soep maken.

21 juni - De zonnewende

Sint Janskruid (Hypericum Perforatum)
Het Sint Janskruid is de bloem van de zonnewende. Dat is vandaag om 04.24 uur. De langste dag, het begin van de zomer, maar de zon gaat de andere kant weer op en dagen worden korter. In deze tijd bloeit het Sint Janskruid. Een veelzijdig kruid. Het heeft een positieve invloed op depressie. De bloemen bevatten een olie die je zelf kunt winnen. Doe de bloemetjes in een glazen potje, vul het met olijfolie en laat het 3 weken in de zon staan. Je hebt dan een donkerrode olie die goed helpt tegen spierpijn

20 juni - Knoflook

Dat is toch weer een leuke herinnering aan onze vakantie van vorig jaar. Knoflook gekocht in Aix en Provence, gepoot in de moestuin en vandaag geoogst. De grootste bollen die gebruik ik weer om in de herfst te planten.

Knoflook moet, in tegenstelling tot uien, in goed bemeste grond staan.

Laat de geoogste bollen goed drogen, want dan kan je ze heel lang bewaren. Hang ze onder een afdakje en bij vorst binnen. Je kunt ze vers ook al gebruiken.

19 juni - Risotto met tuinbonen en verse kruiden

Verhit olie en een klontje boter en fruit een ui op laag vuur. Voeg de rijst toe en roer even goed door en bak even mee. Rasp de schil van een citroen en pers de helft uit. Voeg al roerend sap en rasp toe. Blijf intussen roeren. Schenk er een flinke scheut groentebouillon bij en roer tot alle bouillon is opgenomen. Herhaal dit tot de rijst bijna gaar is.

Doe er de laatste 4 minuten* de jonge tuinbonen bij en Parmezaanse kaas. Bestrooi met fijngehakte kruiden dille, tijm, koriander en munt. Zwarte peper uit de molen.

* Een Italiaans spreekwoord zegt: de mens wacht op de risotto, de risotto nooit op de mens. Dat betekent dat je nooit precies weet wanneer de risotto klaar is.

Smeuïg en nog net een beetje bite. Succes!

18 juni - Snijbiet met champignons

17 juni - Courgettes in aantocht

16 juni - Tomaten dieven, vervolg

Naast het onkruidvrij houden komt er nu ook leuker werk aan: oogsten. Vanaf nu gaan wij al onze groente uit de moestuin halen. Dat duurt tot de herfst! Vanavond een zomerse salade met diverse soorten sla en nog wat nagekomen peultjes.

15 juni - Jonge tuinboontjes

De eerste peultjes, dat was al een feest, maar de eerste tuinbonen overtreffen dat. Vooral als ze jong zijn. Dan zijn ze zo mals dat je ze niet dubbel hoeft te doppen. Een lekker recept vond ik op internet. Dat is het fijne van Google. Als je intikt welke ingrediënten je in de moestuin en in huis hebt krijg je de recepten daarvoor. Ik heb tuinbonen, tonijn en tomaat ingetikt en heb het volgende gemaakt aan de hand van de recepten die verschenen.

Kook een pasta volgens de gebruiksaanwijzing. Meestal zo’n 10 minuten om het ‘al dente’ te houden.

Verwarm olijfolie in de wok, fruit een ui en een teentje knoflook (begin ik bijna altijd mee) doe er kruiden bij, zoals tijm, dille, oregano, paprikapoeder. Ontvel en ontpit een tomaat, snij in kleine stukjes en doe er bij. Kookroom er bij. Tuinboontjes er bij en 10 minuten op laag vuur smoren. Blikje tonijn er bij (laat eerst even uitlekken). Een paar in dunne plakjes gesneden groene olijven (niet noodzakelijk, maar ik had ze in huis). Pasta er bij en doorwarmen. Peper en zout naar smaak en opdienen met Parmezaanse kaas. Glaasje Pinot Grigio smaakt er goed bij.

14 juni - Tomaten dieven

Om rijpe tomaten te oogsten moet je de tomatenplant goed onderhouden. Belangrijk is dat je 1 hoofdstam aanhoudt en aanbindt aan tonkinstokken. Tomaat is een weelderige groeier en in de bladoksels groeien nieuwe scheuten die ‘dieven’ worden genoemd. Die moet je rigoreus verwijderen. Als je dat niet doet krijg je heel veel tomaten die niet rijp worden. Binnenkort maak ik wel een video om te laten zien hoe je moet ‘dieven’.

13 juni - Overzicht moestuin

Vooraan staan voornamelijk kruiden, knoflook en aardbeien. Daartussen zijn klaprozen en papavers opgekomen. Dat zaad heeft waarschijnlijk in mijn compost gezeten.

Het tweede vak wordt gevuld met bladgroente. Sla, pluksla, maar ook bieten, die eigenlijk in het wortelvak horen, maar qua bemesting beter in het bladgroentevak passen. ook hier een grote bos klaprozen. Ik laat ze staan tot ze uitgebloeid zijn. Op die plaats kan dan de winterprei.

Het derde vak is het vruchtvak. Trostomaat, cherrietomaat, 3 courgetteplanten en paprika.

Het vierde vak is het wortelvak en is gevuld met uien en wortel. De uien blijven wat achter met hun groei. Kalium of stikstofgebrek, maar het kan ook aan de droogte liggen. Veel uien, want die gebruiken we bijna dagelijks.

Het vijfde vak is voor de bonen. De peultjes zijn geoogst, ik heb die plaats gevuld met haricots verts en snijbonen. Van de tuinbonen kan al geoogst worden.

Het zesde vak is het koolvak. Broccoli, spitskool, palmkool. In dit vak staat ook de bleekselderij vanwege de mestbehoefte.

12 juni - Palmkool

In het vroege voorjaar had ik voor het eerst palmkool gezaaid. Het is een koolsoort die qua smaak in de buurt van boerenkool komt en dezelfde toepassingen kent. Voor stamppot, maar ook voor soep en door de sla. Je kunt er het hele seizoen van oogsten door steeds de onderste bladeren af te snijden. Maar bovendien is het een sieraad in de moestuin. Ik heb een van de planten in een klassieke pot gezet. Hoe lang hij het vol houdt? De rupsen van het koolwitje zullen hem misschien opeten.

11 juni - Boeketje rucola

Als je de rucola tot bloei laat komen komt er een mooie bloeiwijze. De bloemetjes volgen elkaar op en het kan wel een meter hoog worden. Intussen kan je de blaadjes gewoon blijven eten. Ik heb vandaag wel weer nieuwe rucola gezaaid.

10 juni - Taart voor Caroline

Gisteren was Caroline jarig en heb ik een groentetaart voor haar gebakken.
Uit de moestuin kwamen snijbiet, peterselie, bieslook, koriander en munt. Wilde salie uit de heemtuin.

Het recept was een combinatie van verschillende recepten op internet.
1 ui
2 teentjes knoflook
2 stelen bleekselderij in kleine stukjes
15 blaadjes snijbiet grof gesneden
250 gram Ricotta
2 eieren
soja cuisine
Parmezaanse of geraspte kaas
peper en zout
pijnboompitten geroosterd
bovengenoemde kruiden, fijngesneden
amandelschaafsel

Snij ui en knoflook fijn en bak het rustig. Doe er na 10 minuten de snijbiet bij en bak tot het geslonken is.

Doe het in een kom samen met alle andere ingrediënten en roer het goed door elkaar. Vet een quichevorm in en beleg hem met deegvellen. Prik er gaatjes in. Giet het mengsel in de vorm en strooi er amandelschaafsel op.

35 tot 40 minuten in de oven op 180 graden tot hij mooi goudbruin is.

9 juni - Tuinbonen

Er zijn mensen die ze vies vinden. Ik heb zelfs iemand horen zeggen dat het paardenvoer is. Geloof me, de tuinboon is een van de lekkerste groenten die er is. Deze week gaan we de jonge bonen eten. Als ze groter worden gaan we ze ‘dubbeldoppen’, daar kom ik later op terug.

Courgette
Dan is het nu wel gebeurd met je spinazie. Op die plaats kun je nu courgetteplantjes neerzetten, of tomaat. Als je de spinazie hebt verwijderd (naar de comporthoop) maak je de grond goed los met de cultivator. Werk er gedroogde koemest in en zet de courgetteplant(en) er in. 1 plant heeft 1 m2 nodig. Na het planten goed aandrukken en aangieten.

8 juni - Nu in de heemtuin

Teunisbloem – Oenothera
Als de avond valt openen zich de bloemen van de teunisbloem. In slechts enkele minuten ontvouwen zich de knoppen tot bloemen. Ze verspreiden een geur die nachtvlinders aantrekt. Je ziet ze in gronden met veel dynamiek. In de duinen is het in de schemering een opvallende verschijning. Uit de zaden wordt olie gewonnen die medicinaal wordt toegepast.

Zijn je peultjes al op?
Komende week gaan we preiplanten zetten op de plek van de peultjes.

7 juni - Rucolapesto

Rucola groeit zo snel dat je er al gauw te veel van hebt. Je kunt er dan een pittige pesto van maken. Met pijnboompitten, oude kaas, knoflook, olijfolie, een beetje citroen en zeezout. Ik had er ook nog een paar gedroogde tomaten bij gedaan. Lekker in soep, op een pizza of gewoon op een toastje.

6 juni - Invriezen

Zoals eerder gezegd ben ik niet zo van invriezen, maar voor peultjes en tuinbonen maak ik een uitzondering. Maak de peultjes schoon, puntjes er af en kook ze 1 minuut. Giet af en gooi ze in ijskoud water. Meteen in een vriezerbakje de vriezer in.

De peultjes die er nu nog hangen laat ik doorgroeien tot doperwten.

5 juni - Rucola

In mijn vorige moestuin liet ik enkele rucolaplanten tot bloei komen en zaad vormen. Het volgende jaar kiemde het op andere plaatsen en na enkele jaren had ik door de hele moestuin rucola waar ik de hele zomer van kon oogsten. In de nieuwe moestuin had ik rucola gezaaid van De Bolster. Die bloeit met witte bloemen terwijl de vorige met gele bloemen bloeide. Hoe zit dat? Ze horen beide tot de kruisbloemenfamilie, die met de witte bloemen heet zwaardherik en met de gele bloemen zandkool, die overigens wild in de duinen groeit. Ze smaken wel ongeveer hetzelfde. Pittig nootachtig met een licht bittertje. Je kan er veel mee doen in de keuken. Ik vind het lekker op de simpele manier, met een beetje olijfolie, zeezout en pijnboompitten.

Maar je kunt er ook een pesto van maken. Dat ga ik morgen doen, het is toch rotweer.

Je kunt rucola de hele zomer zaaien. Hoewel het een koolsoort is zaaien we in het vak van de bladgewassen.

4 juni - Laatste keer peultjes

Er komen nog meer peultjes aan, maar die gaan we toch maar invriezen.

Deze keer had ik een maaltijdsalade gemaakt met rucola, pluksla, koriander (allemaal uit de moestuin), advocado, olijfolie, balsamico, walnoten en vegetarische gyros van Vivara. Misschien heb je al gemerkt dat ik geen vlees gebruik. Sinds twee maanden eet ik geen vlees meer. Het is wel een hele zoektocht om een vegetarisch product op tafel te zetten dat ongeveer hetzelfde ‘mondgevoel’ heeft als vlees. Ik houd me aanbevolen voor tips.

Vandaag eindelijk regen voor de moestuin!

3 juni - Een pareltje in de heemtuin

Rondom de moestuin ligt de heemtuin. Een tuin met inheemse planten op kalkrijke zandgrond, aan de binnenduinrand. De planten bieden voedsel aan inheemse insecten. Ook veel vlinders zien we. Een van de mooiste is de kleine parelmoervlinder die langs de hele kuststrook voorkomt.

2 juni - Moet jij nog peultjes?

Dat vroeg ik gisteravond aan Caroline. Jaaaaah…. was het antwoord. We zijn er allebei gek op. Nu dan maar met snijbiet, een fijn stukje zalm, knoflook, gebakken tomaat en gebakken aardappeltjes.

Peultjes en snijbiet uit de moestuin (bio).
Zalm van Waasdorp uit IJmuiden (msc).
Knoflook van Ekoplaza (bio).
Trostomaat van AH (bio).
Aardappelpartjes met schil Ekoplaza (biologisch/dynamisch).

Zalm droogdeppen, bestrooien met zwarte peper uit de molen en Herbamare kruidenzout van Dr. vogel.

Oven voorverwarmen op 180 graden.
Aluminiumfolie insmeren met citroen olijfolie (AH) en zalm er op leggen.
Leg het op het rooster in het midden van de oven.
Oven instellen op 13 minuten, stand circulatie/grill of 10 minuten hetelucht en nog 3 minuten grillen.

Aardappelpartjes 17 minuten in een voorverwarmde airfryer 200 graden. Af en toe even omschudden.

Puntjes van de peultjes afhalen en wassen.
Snijbiet wassen en in reepjes snijden.
Samen 5 minuten koken met een schepje groentebouillon van Dr. Vogel.

Twee teentjes knoflook in dunne plakjes snijden.
Tomaat ontvellen (insnijden aan boven- en onderkant, in de waterkoker en als het kookt direct in koud water laten vallen. Het vel gaat er dan gemakkelijk vanaf). Ontpitten en het vruchtvlees in kleine stukjes snijden.
Samen met de knoflook bakken.

Lekker eten op een mooie pinksterdag!

1 juni - Wat is de zin van luizen?

Vanmorgen kroop ik weer door m’n groentetuin. De heermoes wegtrekken en peultjes oogsten. Ja, weer peultjes vanavond, maar het verveelt ons nooit. We eten wat de moestuin ons levert en vriezen zelden iets in. Bij de tuinbonen aangekomen zie ik dat er al bonen beginnen te vormen. Maar wat zie ik nog meer? Luis in enkele planten. Toch een teken dat de voedselvoorziening van de tuin nog niet op orde is. Wat te doen. eerst maar eens bestuderen. En dan zie je de samenhang in de natuur. Luizen en mieren vormen een bondgenootschap. De mieren rennen omhoog en beginnen met hun poten tegen de kont van de luis te slaan. ‘Melken’ heet dat. Er komen druppeltjes honingdauw uit de luis, die de mier weer nodig heeft. Zo vormen ze een onderdeel van het ecosysteem. In de gangbare landbouw worden luizen met chemische middelen bestreden, want ze kunnen enorme schade aanrichten en virussen overbrengen (hoe actueel). In de ecologische moestuin zal je er ook iets aan moeten doen, want de luizen halen de sappen uit de plant waardoor de groeikracht vermindert. Je kunt natuurlijke vijanden uitzetten, ze er af spuiten met een krachtige straal water, maar ik heb nog brandnetelgier. Dat ga ik er op spuiten als de zon bijna onder is.

31 mei - Nu in de heemtuin

Kleine vos

Het vrouwtje zet eieren af in groepen van veertig tot ruim honderd op de grote brandnetel (Urtica dioica). Ze kiest daarbij meestal voor de onderkant van een vrij jong blad van een jonge plant. De voorkeur gaat uit naar brandnetels op een zonnige plaats, in een groepje in een tamelijk open omgeving, waar de eitjes worden afgezet aan de zuidoostkant. Weer opgroeiende brandnetels die eerder zijn afgemaaid hebben ook een duidelijke voorkeur, omdat deze meer voedingsstoffen bevatten. Om een geschikte plant te vinden onderzoekt het vrouwtje de plant met zintuigen op onbehaarde delen van haar voorpoten. Ze zoekt ’s middags een geschikte waardplant, overnacht daar, en zet de volgende ochtend nadat het warm genoeg is geworden de eieren af. Als ze wordt verstoord vliegt het vrouwtje in een rechte lijn weg. Even later keert zij weer terug om het afzetten te voltooien.

Na 6 tot 10 dagen komen de rupsen uit. Deze rupsen spinnen een aantal bladeren bij elkaar en leven samen in dat spinsel. Als de bladeren zijn kaalgevreten verhuizen zij naar een andere plant. Pas in het laatste stadium leven de rupsen solitair.

Bron: Wikipedia

30 mei - Moestuinrecept

Het fijne van een moestuin is dat je niet na hoeft te denken over wat je vanavond gaat eten. Je kijkt wat er geoogst kan worden en googled dat. Ik had dus peultjes en rucola en dat leverde o.a. het volgende recept, dat ik een beetje heb aangepast.

Peultjes 5 minuten koken met groentebouillon en uit laten lekken. Rucola wassen en in kleinere stukjes breken. Samen met Feta en cashewnoten in een kom en een dressing van witte wijnazijn, mosterd, olijfolie en honing. Strooi er zeezout en zwarte peper uit de molen over.

29 mei - En ineens zijn ze er… peulen!

Houd je peulen goed in de gaten de komende dagen. Zo ineens zijn ze er en dan moet je ze ook gaan oogsten en nog dezelfde avond opeten. Als je te laat bent worden de erwten dik en de peulwand hard. Je kunt ze dan wel laten hangen en later als doperwten oogsten. Wij eten vanavond peulen, ik zal er eens een lekker recept bij zoeken.

28 mei - Extraflorale nectaria

Zoals ik eerder schreef heb ik veel mieren in de moestuin. Gisteren zat ik ze eens te bestuderen om te kunnen begrijpen waarom ze in bepaalde planten kropen. Vooral wikke was erg in trek. Nu bleek dat de mieren de wikke bezoeken om de nectar die de plant produceert. Niet in de bloem, maar in de steunblaadjes. Extraflorale nectaria wordt dat genoemd.

27 mei - Lente!

In de moestuin gebeurt er niet zo veel op dit moment. Je houdt je bezig met wieden en water geven als het nodig is. Maar om je heen gebeurt er van alles in de natuur. Vooral de vogels hebben het druk. Een vlaamse gaai had het voorzien op de jongen van de pimpelmees, maar die kleine pimpelmeesvader ging zo te keer dat ie afdroop. Huiszwaluwen begonnen een nest te maken in de punt van het tuinhuis. ook de putters zijn weer terug en hangen aan de zaden van de beemdkroon. En onder de dakpannen hebben we een kauwennest.

26 mei - De pimpelmezen vliegen uit

Drie jongen heeft het pimpelmezenpaar grootgebracht. Eentje lag dood onder het nest en de andere twee zaten in een boom in ons bosje. Nauwelijks in staat om zichzelf te redden. Ze hielden zich heel stil en de ouders vlogen af en aan met insecten. Zie hoe verwaarloosd zo’n ouder er uit ziet.

25 mei - Voorproefje

Vandaag vast een voorproefje genomen op wat er van de zomer van de moestuin komt. Ik heb een quiche gebakken met groenten die er aan komen. Het enige dat ik nu al kon oogsten is snijbiet, de rest is van Ekoplaza.

Er zit in: ui, knoflook, wortel, prei bleekselderij en de snijbiet uit eigen tuin (spinazie mag ook). Ook heb ik er vegetarische gyrosreepjes van Vivara in gedaan. Eerst de groenten gewokt met paprikapoeder, kurkuma en Italiaanse kruiden. De gyros apart bakken en er bij doen. 4 eieren loskloppen met Provamel Cuisine Soja, peper uit de molen en zeezout. Alle groenten en gyros er bij, goed mengen.

De quichevorm bedekken met bladerdeeg en vullen met het mengsel. Intussen had je de oven voorverwarmd op 180 graden. Zet de quiche in het midden van de oven en bak hem zo’n 30 à 40 minuten.

24 mei - De vlier

De vlier (Sambucus nigra) in de heemtuin is aan komen waaien. Spreeuwen eten de bessen en verspreiden zo de zaden. Ze stellen weinig eisen aan de grond, dus in elke tuin kan je ze wel verwachten. Van de bessen kan je wijn of jam maken, de bloemschermen kan je drogen en thee van zetten. Ik ben eens samen met kleindochter Melissa vlierbloesem wezen plukken om in de pannenkoeken te doen. Toen ze er eentje op had zei ze: ‘nou opa, geef me nou maar weer een gewone’.

23 mei - Gebreksverschijnselen

Mijn uien beginnen aan het eind van het blad gele punten te krijgen. Dat kan betekenen dat er een gebrek aan voedingsstoffen is. Vermoedelijk stikstof of kalium.

Ik ga eerst proberen om ze wat extra kalium te geven met houtas dat nog in de haard lag. Kaliumgebrek is juist ten tijde van droogte zeer nadelig. Kalium draagt namelijk bij aan de droogteresistentie bij gewassen.

22 mei - Blauwtjes

Nu in de heemtuin: blauwtjes

Blauwtjes zijn echte graslandvlinders en bezoeken graag bloemen. De mannetjes van de meeste soorten vallen op door de blauwe bovenkant van de vleugels, de vrouwtjes zijn bruin. Op de foto het icarusblauwtje op wondklaver.

21 mei - snijbiet

De groei van de snijbiet komt er nu snel in. Als het zo groot is als op de foto kan je al de grootste blaadjes snijden om in een salade te verwerken.

20 mei - Bonen

Maak een ondiepe en rechte geul langs een plank met de achterkant van je schoffel. Maak het nat en leg de bonen op 10 cm van elkaar. Grond erover en flink aandrukken.

Nu in de heemtuin: de eerste klaproos

Altijd een feestje die eerste klaproos. Steekt hier mooi af bij de salie en de beemdkroon. Klaprozen groeien graag in of bij de moestuin. Waarom? Omdat het een storingsoort is. Als de grond bewerkt wordt of in beweging is groeien de klaprozen. Het was de eerste bloem die bloeide op de gebombardeerde gronden in de eerste wereldoorlog en is uitgegroeid tot het wereldwijde symbool van alle gesneuvelden. Ze leven kort maar komen met velen tegelijk. Als de grond tot rust komt verdwijnen ze, maar het zaad blijft lang kiemkrachtig en als je jaren later gaat graven komen ze weer tot bloei.

19 Mei - Tijd voor de bonen

Op het perceel van de peulgewassen ga ik snijbonen en slabonen zaaien. Bonen zijn warmteminnende planten, dus vanaf nu tot eind juni kan je ze zaaien. Voor de snijbonen heb ik gekozen voor een stamsnijboon. Dat is een laagblijvend ras. Mijn tuin ligt nog erg open en stoksnijbonen vangen erg veel wind hier aan de kust. De slaboon is er een van het type haricot vert, met lange peulen.

18 mei - De courgettes naar buiten

17 mei - Sorry, beetje laat

Ik kon niet meer op de website komen, maar inmiddels ben ik keurig door KPN geholpen. Vandaag wil ik het hebben over:

Bestuiving

Door veel bloemen in je tuin te zetten trek je hommels en bijen aan. Die zijn belangrijk voor de bestuiving van je groente.

Wat is bestuiving?

Bestuiving is het transport van stuifmeel waarbij dit wordt overgedragen van de meeldraden naar de stamper van de bloem. Dit kan plaatsvinden via insecten, zoals bijvoorbeeld hommels of bijen.

Dus geen hommels geen peulen!

16 mei - Grrrr....

Ik had (tegen beter weten in) een courgetteplantje in de volle grond gezet.
Afgelopen nacht was er in Egmond-Binnen flinke vorst aan de grond. Zie hoe mijn courgetteplantje het loodje heeft gelegd. Gelukkig heb ik er nog genoeg in mijn kweekbakje.

Ook de tuinbonen kregen een klap, maar herstelden zich prima. Morgen gaat de temperatuur omhoog en ga ik de bonen zaaien.

15 mei - In de heemtuin

Gele morgenster – Tragopogon pratensis s. pratensis

De lichtgele tot gele bloemhoofdjes van de Gele morgenster Tragopogon pratensis subsp. pratensis vallen op mooie zonnige ochtenden op, maar zijn na de middag niet meer te vinden. De hoofdjes zijn dan weer dichtgevouwen en alleen het kegelvormige omwindsel is zichtbaar. Pas de volgende ochtend bij zonnig weer openen de hoofdjes opnieuw. De hoofdjes zijn zo’n 3 cm in doorsnee en de buitenste lintbloemen zijn even lang of zelfs korter dan de omwindselbladen. Na de bloei vallen bij droog weer de grote sierlijke pluizenbollen op, die overigens ook weer sluiten bij bewolkt en regenachtig weer.

14 mei - Afharden

Als je plantjes binnen hebt opgekweekt kan je ze niet zomaar naar buiten doen. Ze gaan van een beschermde en warme omgeving naar een plek waar het koud kan zijn en hard kan waaien. Daar moeten ze aan wennen. Afharden heet dat. Je zet ze elke dag een paar uurtjes buiten. Na een paar dagen, als de weersvooruitzichten goed zijn dan kunnen ze in de volle grond. Mijn courgetteplantjes gaan de komende dagen afharden en in het weekend krijgen ze een plekje in de moestuin.

13 mei - Koud!

Ik had er al eerder voor gewaarschuwd: ijsheiligen! We zitten er middenin en het wordt vannacht koud. Nachtvorst is goed mogelijk Gelukkig staat mijn courgette nog in het kweekbakje. Wel had ik een cherrytomaat geplant. Om hem te beschermen heb ik er een pilon omheen gezet.

12 mei - Uitdunnen

Als je 7 maart bent begonnen met je moestuintje zou je nu ook de wortels kunnen uitdunnen. kijk ook even naar de spinazie en snijbiet of die voldoende zijn uitgedund. Zie ook 18 april en 1 mei.

Intussen bloeien in de heemtuin de wilde margrieten.

11 mei - Bescherming

Misschien niet zo’n mooi gezicht, maar effectief is het wel. De aangeplante spitskool, koolrabi en knolselder moet beschermd worden tegen duiven en koolwitjes. De kooi is opgebouwd met aluminium buizen en bouwbollen, te koop bij De Wiltfang. Op de voorgrond peultjes en tuinbonen.

10 mei - De heemtuin kleurt geel

De scherpe boterbloem komt algemeen voor in Nederland, maar het blijft een feest om te zien dat sommige weilanden geel kleuren. ook in de heemtuin staan er veel.

Hoe gaat het inmiddels met je groente? Vergeet geen water te geven.
Kan je de spinazie en snijbiet al uitdunnen?

9 mei - Pimpelmees

Vlak bij de moestuin heb ik nestkasten opgehangen. In een daarvan heeft een pimpelmees een nest met jongen. Ze vliegen af en aan met hun bek vol luizen.

8 mei - Spinazie salade

Ik heb van de eerste spinazie-oogst een frisse lunchsalade gemaakt met walnoten, feta en blauwe bessen.

Voor de dressing gebruikte ik basalmico, mosterd, honing, een beetje zout en peper.

7 mei - Dauwdruppels

De temperatuuur tussen dag en nacht is nu zo groot dat zich dauwdruppels vormen. Het mooist fotografeer je dat vlak voor zonsopkomst.

De spinazie heb ik geoogst en gaat vanavond op tafel.

6 mei - Koekoeksbloemen in de heemtuin

Koekoeksbloemen zijn er in veel variaties. Links zie je de dagkoekoeksbloem en rechts de echte koekoeksbloem. In de heemtuin komen ze beide voor. Er is ook een avondkoekoeksbloem en een nachtkoekoeksbloem. Dit zijn allemaal wilde planten.

5 mei - Eerste oogst pluksla

ik had dit rijtje pluksla al vroeg gezaaid in het kasje. In de volle grond duurt het nog even voor de sla zo ver is.

4 mei - Help, de spinazie schiet door!

Je hoopt dat het niet gebeurt. Je doet je best om de spinazie vroeg te zaaien, niet te dik en op tijd uitdunnen. Je zaait een soort die niet gevoelig is voor doorschieten en toch gebeurt het. Je kunt de bloem er wel uitknijpen, maar er zal snel een nieuwe bloem gevormd worden. De kracht gaat dan naar de bloem en niet meer naar het blad en het blad wordt minder mals.

Oorzaak? April was een kurkdroog en recordzonnig jaar. De temperatuur steeg tot boven de 20 graden. Spinazie houdt daar niet van. Vandaag ga ik dus de spinazie oogsten. Iets minder groot blad dan gehoopt maar het is niet anders.

3 mei - Onkruid?

Signaal- of indicatorsoorten
Zoals ik al eerder vertelde heb ik in mijn moestuin veel heermoes. Paardenstaart wordt het ook genoemd en lokaal noemt men het kattenstaart. Maar kattenstaart (lythrum salicaria) is een heel andere plant.

Heermoes bestrijden is onbegonnen werk. De wortels gaan heel diep en wanneer je ze probeert uit te trekken breekt de plant zonder dat je ook maar één stukje van de wortel mee hebt. Enkele dagen later komen er nog meer scheuten op. Het is één van de moeilijkst te bestrijden onkruiden in de moestuin. Beter is om te proberen te begrijpen waarom een bepaald soort ergens groeit. Planten geven altijd een indicatie van de samenstelling van de grond waarin ze staan. Bijvoorbeeld een klaproos groeit in verstoorde grond. Als je elk jaar klaprozen wilt hebben moet je de grond bewerken, anders verdwijnen ze. Het zaad blijft wel in de grond, maar het kiemt gewoon niet, totdat je de grond weer gaat bewerken. Een storingssoort heet dat. Een akkeronkruid wordt het ook wel genoemd. Andere planten zeggen dat de grond voedselarm of voedselrijk is, of vochtig of droog enz. Als een bodem in balans is, is er praktisch geen onkruid. Is de bodem uit balans, dan groeit er een soort kruid volgens de onbalans van die bodem. Wanneer de onbalans is hersteld, dan verdwijnt het ‘on’kruid. Zo simpel is het.

Paardenbloemen zeggen bijvoorbeeld dat er weinig kalk is en veel stikstof, klaver te weinig stikstof, brandnetels veel stikstof, madeliefjes een arme bodem, enz.

Maar hoe zit het dan met heermoes?
Heermoes groeit op arme gronden en haalt met zijn wortels mineralen uit de diepe bodem. Heermoes komt voor als de grond in onbalans is en zorgt er op termijn voor dat de grond weer vruchtbaar wordt. Maar dat is een langzaam proces. Heermoes geeft aan dat de grond slecht water doorlaat, vastgeklonken is en dat de grond een tekort heeft aan het mineraal kiezel.

Mijn moestuin is in het najaar van 2019 aangelegd op een stuk van de (voedselarme) heemtuin. De bovenlaag is afgeplagd door zware machines, die de grond hebben verdicht. Een ideale omstandigheid dus voor heermoes. Chemisch bestrijden doen we uiteraard niet in een biologische moestuin, het enige dat er op zit is consequent uittrekken. Dat kan een paar jaar duren, maar dan ben ik ze kwijt.

Intussen blijf ik me verwonderen over de schoonheid van deze soort die miljoenen jaren geleden al op de aarde voorkwam.

2 mei - Regenwater

Als je een moestuin hebt dan vindt je het niet erg als het af en toe regent. Integendeel zelfs. Het bespaart niet alleen veel werk, maar het bespaart ook water. Eigenlijk is het zonde om drinkwater voor je tuin te gebruiken. Heb je er wel eens aan gedacht om het regenwater op te vangen? Dat kan op veel manieren. Google daar maar eens op. Wist je overigens dat regenwater veel beter is voor planten? Er zitten namelijk meer voedingsstoffen in regenwater dan in leidingwater. Daarnaast zit er kalk in leidingwater. Dat is niet ideaal voor planten.

1 mei - Wortels uitdunnen

Om de wortelvlieg te voorkomen moet je wortels zo veel mogelijk met rust laten. Toch zal je ze moeten uitdunnen, tenzij je ze niet te dicht op elkaar hebt gezaaid, wat erg moeilijk is met dat fijne zaad. Wacht tot je de plantjes kunt beetpakken en ga voorzichtig te werk. De plantjes op de foto zijn ongeveer 15 mm hoog.

In de heemtuin is de veldsalie (Salvia pratensis) in bloei gekomen met mooie paarsblauwe bloemen. Het is een belangrijke plant voor vlinders, bijen en hommels en in Nederland beschermd. In het wild mag je hem dus niet plukken, maar als je hem in je eigen tuin hebt dan kan je hem ook gebruiken als keukenkruid. De bladeren kan je gedroogd of vers gebruiken in diverse gerechten.