Workshop
11 augustus - Risotto met broccoli, courgette en champignons
Bloedheet was het vandaag. Het eten ging pas op tafel toen de zon onder ging. Een Risotto Italiaanse stijl met uit de moestuin:
Broccoli, courgette, ui, knoflook.
10 augustus - Blancheren of rauw invriezen?
- Schoonmaken, puntjes er af en in schuine stukjes snijden
- 3 minuten blancheren in kokend water
- Snel afkoelen in ijswater
- Uit laten lekken op keukenpapier en de vriezer in, minstens -18 graden
9 augustus - De onvermijdelijke BBQ
‘Wàt?’ ‘Eet jij geen vlees meer?’ Dat was de reactie van vrienden die ons uitnodigden voor een BBQ. Ze geloofden er niets van. Hoe vaak hadden ze niet een heerlijke Saltim Bocca bij ons gegeten. Of een sappig satehtje van de barbeque.
‘Maar ik eet wel vis en ook groente van de barbeque, dus we komen sowieso,’ zei ik. Dat moest ik uitleggen. In het kort komt het er op neer dat ik vind dat het beter is voor mijn gezondheid, beter voor de wereld (milieu) en beter voor de dieren (bio-industrie, dierenwelzijn). Uiteraard had het een discussie tot gevolg. Waarom wel vis dan? Het gaat te ver om de discussie hier te voeren, maar ik ben dus met een mooi woord pescotariër. Vlees is makkelijk en ook smakelijk te vervangen door plantaardige alternatieven, maar vette vis, zoals zalm, paling, sardines en ansjovis zorgen voor de aanvulling. Maar twee à drie keer in de week volstaat. Overigens ben ik niet zo’n drammer dat ik dan ook niet voor anderen vlees in huis wil halen. Caroline eet ook vlees, zij het beperkt. Het is voor mij een hele uitdaging om iets op tafel te zetten dat zonder vlees ook lekker is (gezond is het sowieso). Sommige vleesvervangers vinden we ronduit vies, maar er komen steeds betere producten, die ik dan ook vermeld in het groentepraatje.
Gisteravcond dus de BBQ bij Ingrid en Louis. Ingrid had een stoofpotje gemaakt met kabeljauw, garnalen, groente en witte wijn. Louis liet het een kwartiertje garen in aluminiumfolie op de barbeque. Ik zag die vleeseters steeds met schuine ogen kijken van hun hamburger naar mijkn stoofpotje.
Vandaag heb ik de eerste bietjes op het menu. Ik had ze in de oven gegrild, maar dat kan natuurlijk ook op de BBQ.
Geroosterde bietjes
Bietjes waren nooit een groot succes in mijn moestuin. Maar dit jaar heb ik eens een andere soort geprobeerd: Chioggia, van De Bolster.
Het is een oud ras afkomstig uit het Italiaanse plaatsje Chioggia. Het vruchtvlees van de Chioggia heeft prachtige rood-witte ringen en een zachte zoete smaak. Dit ras geeft een goede opbrengst en mooie grote kroten.
8 augustus - Hittegolfmenu
Vandaag wordt het een tropische dag. Goed blijven drinken en eten is het devies. Met verse groente zet je een gezonde frisse salade op tafel. Ik haalde het volgende uit de moestuin:
1 krop sla, 2 ons snijbonen, 2 ons haricots verts, 1 rode ui.
Verder van Ekoplaza 2 biologische Roma tomaten, 2 gedroogde tomaten in reepjes, 2 blikjes sardines, zilveruitjes, 4 stukjes ansjovis. Verder gerookte speckjes van de Vegetarische Slager. De dressing van de olie van de sardines met Ravigottesaus, zwarte peper uit de molen en zeezout.
Pak een ruime schaal en bouw het als volgt op:
6 en 7 augustus - rondje luilekkerland
We zitten aan het begin van een hittegolf. Het is nu 11 uur en het is al 26 graden. Gelukkig heb ik in mijn tuin een schaduwrijke plak aan de rand van een bosje. Daar heb ik ook een hangmat waarin ik me de rest van de dag wel vermaak met een goed boek. Voor de moestuin beperk ik mij even met een rondje ‘luilekkerland’. Wat groeit er en is nu of binnenkort oogstbaar?
Vergeet niet om water te geven, maar doe het wel als de zon onder gaat.
Met zoveel lekkers in het vooruitzicht is vakantie in eigen tuin geen straf!
5 augustus - Aardbeien vermeerderen
Ik heb ooit aardbeienplantjes gekocht van een ras dat grote zoete aardbeien geeft. Sindsdien neem ik eens in de twee jaar stekken van deze plant. Een aardbeienplant maakt uitlopers en die maken ook weer uitlopers. Er komen worteltjes aan en die kan je weer als nieuwe planten gebruiken. Ik neem alleen de eerste uitloper (de dochter). De kleindochters gebruik ik niet want die leveren minder aardbeien. De moederplant gaat naar de composthoop. Ik geef de plantjes gedroogde koemest en in het voorjaar haal ik ze er weer uit en zet ze op hun definitieve plaats die ik nu nog niet weet. Aardbeien zijn een onderdeel van de vruchtwisseling. Niet langer dan twee jaar op dezelfde grond anders komen er schimmels en ziektes.
4 augustus - Uien oogsten en bewaren
Uien kan je erg lang bewaren, mits je een paar voorzorgsmaatregelen neemt.
Als het loof begint af te sterven haal je ze uit de grond en legt ze op dezelfde grond te drogen gedurende een à twee weken. De uien die schimmel vertonen of er niet gezond uitzien die verwijder je. Vervolgens maak je er strengen van zoals je kunt zien op het filmpje. Hang ze op op een droge goed geventileerde plek. dat kan buiten onder een afdak. Als het gaat vriezen hang ze dan liever binnen op een goed geventileerde niet vochtige plek
3 augustus - Moestuinsalade
Uit de moestuin: kropsla, rucola, rode ui, snijboon 5 minuten gekookt en gegrilde courgette. Aangevuld met tomaat, ei en sardines uit blik. Dressing van olijfolie, honing en mosterd.
2 augustus - Dolce far Niente
Gewoon in je luie stoel genieten van de zomer in eigen tuin. Niet in de file naar het strand, niet naar de Kalverstraat, geen mondkapjes. Dolce far Niente – zalig nietsdoen. Naast een heleboel nadelen heeft deze Coronatijd ook zo zijn voordelen. Maar ik besef dat niet iedereen zo’n luilekkerland aan zijn voeten heeft liggen. Vandaag maakte ik een rondje door de moestuin. Er is een heleboel oogstbaar op het ogenblik. Een keus maken is lastig, maar waarom een keus maken?
Weer zo’n voordeel van een moestuin: in de supermarkt moet je een hele bos wortelen kopen, hier trek je twee wortelen uit de grond. Je snijdt van de snijbiet alleen wat je nodig hebt, pakt een ui en wat knoflook, kijk daar is nog een kleine courgette en dan die zalige snijbonen erbij en je hebt een potpourri aan verse groente voor een supergezonde lasagne.
1 augustus - Even pauze
Gisteren was het zo heet dat werken in de moestuin even op een laag pitje ging. Wel wat lekkers op tafel gezet met ingrediënten uit de tuin. De zalm ging op de barbeque met verse dille en dun gesneden ui. Peper en zout, inpakken in aluminiumfolie en 10 minuten boven de hete kooltjes. De courgette werd geroosterd in de oven met olijfolie, tijm, peper en zout. !0 minuten op 200 graden.
31 juli - Jacobskruiskruid
Belangrijk voor insectensoorten
Hoewel jacobskruiskruid giftig is voor veel dieren, is het belangrijk voor bestuivende insectensoorten. Bijen, vlinders en zweefvliegen komen op het jacobskruiskruid af vanwege de nectar en het stuifmeel.
Bovendien is het jakobskruiskruid de waardplant van de Sint Jacobsvlinder. Die legt er eitjes op en de rupsen die daar uikomen eten alleen maar jacobskruiskruid. De zebrarups is niet gevoelig voor het gif. De zebrarups geeft het gif door aan de vlinder, die daardoor oneetbaar is geworden.
30 juli - De eerste snijbonen
Omdat mijn moestuin vol op de wind ligt heb ik gekozen voor stamsnijbonen in plaats van stoksnijbonen. Ik ben daar erg tevreden over.
De stamsnijboon ‘Nassau’ van De Bolster is een groene, platpeulige stamsnijboon (17 mm breed, 16 cm lang). Het is een bijzonder sterk ras. Pluk vroeg genoeg, als ze nog lekker mals zijn.De stengels van de planten breken behoorlijk snel, dus daarom wordt aangeraden om met twee handen te plukken. Met de ene hand houd je de plant vast en met de andere pluk je de peul. Op deze manier beschadig je de plant niet! Je kunt het beste regelmatig plukken, omdat er dan weer nieuwe peultjes worden gevormd. Bovendien smaken jonge peultjes erg goed. Peultjes zijn het lekkerst wanneer je ze dezelfde dag nog opeet. Je kunt ze ongeveer 3 dagen in de koelkast bewaren. Ook is het mogelijk om ze in te vriezen, maar dan gaat wel het knapperige aan de peulvruchten verloren.
Salade Nicoise
Ik maakte een uitgebreide salade Nicoise, met snijbonen, eikenbladsla, rucola, rode ui en knoflook uit de moestuin.
29 juli - Onkruid?
De bermen in de kuststreek en de duinen staan er op het ogenblik vol mee: zandkool wordt het genoemd, maar een andere naam is wilde rucola (Diplotaxis tenuifolia). Dit is de stamvader van de gecultiveerde vormen van rucola.
De mooi gevormde donkergroene blaadjes van wilde rucola bevatten veel vitamine C en smaken geweldig: Pittig, noot-achtig, een beetje bitter en scherper dan waterkers. Deze smaak wordt door kenners zeer gewaardeerd.
Wilde rucola bloeit vanaf juni tot ver in de herfst. De kleine en geurende kruisbloempjes van wilde rucola hebben een speciale, oplichtende helder-gele kleur. Ze smaken tevens ietsje scherp en worden daarom gebruikt in sausjes en als smaakvolle garnering op en bij vele gerechten.
Wilde rucola is als kruisbloemige familie van o.a. alle koolsoorten en groeit het best in schrale zandgrond, vandaar de naam: zandkool.
Gratis groente op tafel
Ik laat dus in de moestuin enkele wilde rucolaplanten tot bloei komen, ze zaaien zich uit en volgend jaar komen ze verspreid door de tuin weer op. Heerlijke wilde rucola, gratis en voor niks.
28 juli - Blauwtjes
27 juli - Uiensoep
Een zesde deel van onze moestuin is gevuld met uien. We eten bijna wel elke dag een ui. Ze bevatten veel gerzonde stoffen zijn rijk aan vitamine C. Koken begint bij ons meestal met ui en knoflook. Zo’n 300 uien staan er. Bijna elke dag een. Maar dat redden we niet want we maken graag uiensoep en daar heb je er al gauw een stuk of 8 voor nodig. Als de uien gerooid zijn moet je ze twee weken in de zon laten drogen. Dan kan je er strengen van maken en droog ophangen. De hele winter heb je dan uien. Over het maken van strengen vertel ik later meer. Vandaag eten we uiensoep van verse uien.
Het basisrecept vind je hier:
https://www.24kitchen.nl/recepten/franse-uiensoep
Zorg vooral dat je de uien heel langzaam en lang bakt. De smaak wordt dan intenser. Ik doe er verse tijmblaadjes in. Ik gebruik geen runderbouillon maar groentebouillon van Vogel.
26 juli - Superspitskool
Deze enorme spitskool is supergezond. Volledig biologisch geteeld in de eigen moestuin, dus zonder kunstmest of bestrijdingsmiddelen. De hele kool ga ik vandaag gebruiken. De buitenste bladeren en de harde kern gaan naar de composthoop.
Spitskool levert meer vitamine C dan de verwante witte kool. Vitamine C ondersteunt samen met het folaat, kalium en de natuurlijke suikers de normale functie van het zenuwstelsel en de hersenen. Ook is vitamine C belangrijk voor je weerstand en kalium is goed voor de bloeddruk. Daarnaast is spitskool rijk aan eiwitten en zijn deze voedingsstoffen samen met kalium belangrijk voor het behoud van sterke spieren.
Met spitskool kun je in de keuken alle kanten op. Je kunt de kool niet alleen koken, roerbakken en stoven, maar ook rauw is spitskool heerlijk voor in een salade of voorgerecht. Van de spitskool maakte ik een salade, een rijstschotel en de rest werd geblancheerd en ingevroren.
25 juli - Daar komen ze...
Het leger van courgettes komt op gang. Ze zijn niet te stoppen. Elke dag courgettes eten is het ook niet, want er is nog zoveel ander lekkers in de moestuin. Soep maken dan maar. Dat blijft een half jaar goed in de vriezer.
Dit recept is een beetje van Jamie Olivier en een beetje van mij.
24 juli - De groei zit er goed in
Verstopt tussen het loof komen nu in snel tempo de snijbonen. Houd ze dagelijks in de gaten, want ineens kunnen ze groot genoeg zijn om te oogsten. Doe dat voorzichtig, zodat je de plant niet beschadigd. Het lekkerst zijn ze vers van de tuin, knapperig gekookt, maar als je er veel hebt kan je ze goed invriezen.
De komende tijd zal ik het wat meer over het invriezen van groente gaan hebben.
23 juli - Gevulde courgette
Dat is het prettige van een moestuin. Je kijkt wat er geoogst kan worden en op basis daarvan zoek je een recept. Ik had een courgette, een wortel, een ui, het eerste preitje en tuinkruiden. Dat bracht een gevulde courgette op tafel.
- Hol de courgettes uit met een lepel en snij het vruchtvlees klein. Bak de ingrediënten met fèta, walnoten, gedroogde tomaten, plantaardig gehakt (Pro La Terra), peper en zout.
- Strooi er Parmezaanse kaas over. 20 minuten in de voorverwarmde oven op 180 graden.
22 juli - Van cultuur naar natuur
Als je je cultuurtuin wilt omvormen naar een natuurtuin, zijn dit de stappen die je moet nemen.
- Grond omzetten. De vruchtbare toplaag moet naar onderen en de schrale grond moet naar boven.
Omzetten is nodig omdat wilde bloemen in schrale grond groeien. Als de grond te stikstofrijk is krijg je alleen maar brandnetels. - Zaai het in met een zaadmengsel van inheemse wilde flora voor jouw grondsoort.
Koop het zaad bij een goed bedrijf:
https://www.cruydthoeck.nl/advies/algemene-aanwijzingen-voor-aanleg-van-bloemenweides/mengselwijzer/t360 - Laat de grond met rust.
Als je de grond met rust laat komen de mooie soorten vanzelf. Als je gaat wieden krijg je zogenaamde storingsoorten, die minder aantrekkelijk zijn. Voor een tuinier soms moeilijk, maar doe gewoon niets en de storingsoorten verdwijnen. - Twee keer per jaar maaien en het maaisel afvoeren naar de composthoop.
Laat het maaisel een week liggen. De zaden kunnen er dan uit vallen, vervolgens ruim je het maaisel op omdat het anders weer stikstof in de grond brengt en dat is ongunstig voor de bloemenweide.
21 juli - Nogmaals insecten
De komende dagen neem ik jullie mee door de heemtuin. Er staan nu veel soorten in bloei. Een rijkgedekte tafel voor insecten is het. Een heemtuin is een tuin met inheemse wilde planten. Zo’n tuin heeft een aantal voordelen. In de eerste plaats natuurlijk om de insecten aan te trekken, die we nodig hebben voor de bestuiving van de groente, maar bovendien heb je er heel weinig werk aan en is het milieubewust. Twee keer per jaar maaien en nooit water geven.
Wil je jouw (cultuur)tuin omvormen naar een natuurtuin? De komende dagen zal ik er aandacht aan besteden.
20 juli - Groenbemesters
De uien ben ik nu aan het rooien. Ze zijn niet groot dit jaar, maar dat vind ik niet zo erg. Ik gebruik liever een kleine ui dan een deel van een grote. Als ze gerooid zijn laat ik ze eerst een weekje op de grond liggen en daarna hang ik ze aan het tuinhuis. De grond die vrijkomt in de moestuin daar kan je bijvoorbeeld veldsla in zaaien, of een groenbemester, zoals wikke of phacelia.
De kwaliteit van je grond is een zeer belangrijke factor voor een gezonde en geslaagde teelt in de moestuin. Het is daarom belangrijk om goed voor de grond te zorgen. Dit kunt je doen door groenbemesters in het najaar te telen. Ze worden over het algemeen na het hoofdgewas gezaaid en zorgen voor een betere bodemstructuur, houden het organische stofgehalte op peil en zorgen voor het vastleggen van stikstof.
Zaden kan je o.a. bestellen bij De Bolster.
https://www.bolster.nl/groenbemesters/c21#productoverview_summary_bottom
19 juli - De groei zit er in
Het is een feest om al dat heerlijks te zien groeien. Er komen veel tomaten, maar het is wel belangrijk dat er warm zonnig weer komt om ze te laten rijpen. Blijf de dieven wegnemen! De harricots verts zitten ook vol met bloemen en over een week of twee kunnen we ze oogsten.
18 juli - Niet naar Italië
Onze reis naar Italië gaat helaas niet door dit jaar. Het Coronavirus steekt toch weer overal de kop op en we willen het risico niet nemen. Als wij niet naar Italië kunnen, dan moet Italië maar naar ons komen.
Wat dacht je van deze risotto met courgette, rode ui, knoflook en dille uit de moestuin en verse zalm van Waasdorp uit IJmuiden.
- Fruit een rode ui en voeg daar wat geplette knoflook bij.
- Voeg de risotto toe en bak mee tot het gaat glanzen.
- Voeg een half theelepeltje ras el hanout toe.
- Blus met een kopje droge witte wijn.
- Als de wijn is opgenomen voeg dan een scheut groentebouillon toe.
- Doe er ook de in blokjes gesneden courgette bij.
- Bak intussen het stuk zalm zonder huid met peper en zout in de oven op 200 graden zo’n 10 minuten en dan nog even onder de grill. Hij mag een beetje rosé blijven.
- Als de bouiillon is opgenomen voeg je nogmaals bouillon toe. Blijf steeds proeven of de risotto gaar wordt.
- Als hij bijna gaar is, dan voeg je crème fraiche toe, fijngesneden dille, Parmezaanse kaas en de in stukjes gesneden zalm.
- Laat nu verder garen tot je een smeuïge risotto hebt.
- Schep op de borden en strooi er nog wat Parmezaanse kaas en dille over.
- Lekker met een glas Pinot Grigio.
Risotto is het lekkerst als het smeuïg is en nog een heel klein beetje bite heeft. Daarom moet je constant blijven proeven. Een Italiaans spreekwoord zegt: de mens wacht op de risotto, de risotto nooit op de mens.
17 juli - Bestuiven
De courgetteplant is eenhuizig en eenslachtig. De plant bevat zowel mannelijke als vrouwelijk bloemen en deze komen dus apart voor op de plant. De vrouwelijk bloemen zijn te onderscheiden doordat het vruchtbeginsel al aanwezig is onderaan de bloem. De courgette zit feitelijk al onder de bloem. Bij de mannelijke bloem ontbreekt dit vruchtbeginsel. De mannelijke bloemen komen over het algemeen veel vaker voor op de plant dan de vrouwelijke bloemen.
De bloemen bloeien maar één ochtend. Dan krijgen zij bezoek van insecten, meestal bijen en hommels, die de nectar komen halen. In de mannelijke bloem bevinden zich de meeldraden met het stuifmeel. Zo neemt de bij het stuifmeel mee naar de volgende bloem. Als dat een vrouwelijke bloem is dan wordt het stuifmeel afgezet op de stamper, wordt het vruchtbeginsel bevrucht en gaat er een courgette groeien.
Trouw, 28 april 2018
Paul Q de Vries
Zonder insecten overleven we niet – en binnen tien, twintig jaar is het crisis
Met veel insecten gaat het niet goed, door toedoen van de mens. Wat zou er gebeuren als ze allemaal uitsterven? Geen mens die het precies kan vertellen. Bioloog Dave Goulson doet een poging: we stevenen af op een ‘ecologisch armageddon’.
Terug naar het platteland
Wat moeten we doen om de ondergang van de insecten en de ecologische catastrofe die dat zal opleveren te voorkomen?
Dave Goulson is stellig: “Ons hele systeem van voedselproductie moet op de schop. Enorme stukken land zijn omgevormd tot een monocultuur van vergiftigde gewassen, een vijandig gebied voor al het andere leven. De intensieve landbouw is een verkwistend, onwerkelijk systeem geworden. Een derde van het voedsel dat we wereldwijd verbouwen, wordt ook nog eens weggegooid. We moeten naar een kleinschaliger systeem dat landbouw en bosbouw combineert.”
Daar kunnen we de mensheid toch niet mee voeden? “Het is de grootste mythe van onze tijd dat alleen de grootschalige, intensieve landbouw dat kan. Een intensief bebouwde hectare levert jaarlijks 8 ton tarwe op. Een goede tuinier kan uit diezelfde hectare jaarlijks 35 tot 40 ton fruit en groente krijgen. Je hebt er alleen meer boeren voor nodig.”
“We moeten terug naar het platteland. Dat lijkt mij alleen maar positief. Meer mensen die voedsel gaan verbouwen, kleinschalige landbouw zonder gif en met bomen en wilde bloemen langs de akkerranden. Goed voor ons en voor de rest van het leven. En wie weet ontlopen we de apocalyptische voorspellingen die we hier gedaan hebben.”
16 juli - Spitskoolsoep met mosterd
Van de vele recepten op internet koos ik die van Pienskeuken:
https://pienskeuken.nl/spitskool-soep-instock-challenge/
Ik deed er wat verse tuinkruiden en vegetarische basisballetjes van AH bij. De textuur is goed, maar ze zijn wat flauw.
15 juli - De eerste spitskool
Ziet het er niet prachtig uit? Bijna zonde om op te eten. Een hele spitskool is te veel voor een maaltijd. De ene helft eten we vanavond, gewokt met ui en knoflook en dan met avocado en mais in een wrap. Van de andere helft maak ik een soep.
14 juli - Tarte tatin met sjalotten
Dit is de eerste keer dat ik een tarte tatin heb gemaakt. Het was wel even een werkje. Het karameliseren van de suiker mislukte en mijn pannen kreeg ik bijna niet meer schoon. Maar uiteindelijk stond er iets op tafel waarvan Caroline zei: mag ik er nog een?
Wij hebben de mazzel dat we vlakbij IJssalon Ci Vediamo wonen. Vanilleijs en een toef slagroom op de warme tarte tatin maakte het onweerstaanbaar lekker.
Het recept
Verwarm de oven voor op 200 graden.
Snij de sjalotten in de lengte in tweeën en haal het velletje er af. Bak ze heel rustig in een beetje boter en olijfolie, tot ze een beetje bruin worden.
Breng in een steelpannetje suiker met een beetje water en basalmico aan de kook tot de suiker is gesmolten en stroperig wordt.
Giet het in een vuurvaste kom of vorm en druk de sjalotten er in met de snijkant naar boven.
Strooi er verse tijmblaadjes over, zout en peper.
Neem een vel vers bladerdeeg en druk er met een schaal een ronde vorm uit die iets groter is dan de schaal waar de sjalotten in zitten. Leg hem over de sjalotten en stop hem aan de rand voorzichtig in. Prik er met een vork wat gaatjes in.
25 minuten in de oven tot hij mooi bruin is. Nu komt het kunstje: maak de korst een beetje los van het schaaltje, leg er een bord overheen en draai het om in een vloeiende beweging (tip: gebruik ovenhandschoenen). Nu het vanilleijs en een toef slagroom er over en opdienen. Superlekker.
13 juli - Nu in de heemtuin, Gewone berenklauw - Heracleum sphondylium
In ruige graslanden, bermen, struweelranden en ruigten kun je in de zomer de bloeiende schermen van de Gewone berenklauw, Heracleum sphondylium gemakkelijk vinden. Het is een grove plant met behaarde veerdelige bladeren die met een grote schede aan de gegroefde stengel zitten. Aanraking met de plant kan irritatie van de huid veroorzaken.
De beruchte berenklauwen – vooral de Reuzenberenklauw – veroorzaken veel meer last dan de Gewone berenklauw. De Reuzenberenklauw heeft zeer stijve haren op de stengel. Deze kunnen de huid verwonden en breken daarbij af, waarbij sap vrijkomt. Dit sap kan bij blootstelling aan zonlicht voor jeuk, grote blaren en zelfs voedselvergiftiging zorgen. De blaren ontstaan vooral doordat de huid extreem gevoelig wordt voor zonlicht en daardoor kan verbranden. Bij aanraking met de ogen kan zelfs permanente blindheid ontstaan.
Als je huid in aanraking is gekomen met een berenklauw, moet je de huid goed wassen met zeep en lauw water. Wees hierbij vooral niet zuinig en spoel overvloedig. Ook moet je de daaropvolgende week de huid beschermen tegen te veel zonlicht.
Als je al last hebt van brandblaren door de combinatie van berenklauw en zonlicht, behandel deze dan als brandwonden: smeer ze in met brandwondenzalf en verbind ze vervolgens.
Weg met de berenklauw?
Nee natuurlijk niet. De plant is mooi en heeft een grote waarde voor insecten. Probeer wel kinderen te wijzen op de gevaren en mijd de Reuzenberenklauw.
12 juli - Overzicht
Van onder naar boven zijn de volgende nateelten gezet: In vak 1 aardbeienplanten, in vak 2 venkelplantjes, In vak 3 slaplantjes, in vak 4 ruccola gezaaid, in vak 5 preiplantjes en sla, in vak 6 slaplantjes. Nu kan er volop geoogst worden. Diverse slasoorten, snijbiet, courgettes, uien, bleekselderij, palmkool, spitskool en kruiden.
Gisteren een lassagne gemaakt met snijbiet en ricotta.
https://www.dekrat.nl/recept/lasagne-met-snijbiet-en-ricotta
11 juli - Geroosterde sjalotten en courgette
Uit de moestuin: sjalotten, courgettes, knoflook, tijm, basilicum, rozemarijn en salie.
Halveer de sjalotten en haal het velletje er af. Snij de courgettes in stukjes. Plet 3 teentjes knoflook en verwijder het velletje. Boen twee biologische aardappels schoon en snij ze in stukjes. Doe alles in een kom en meng met olijfolie en de fijngehakte kruiden, peper en zeezout.
Verwarm de oven op 210 graden.
Spreid de groente over een met bakpapier beklede bakplaat en schuif hem in het midden van de oven. Ca. 25 minuten. Maak er een frisse salade bij.
10 juli - Courgettexplosie
Courgettebloemen hebben we nu al een paar keer gegeten, maar ze blijven komen. Met velen tegelijk. Gelukkig kan je courgette op heel veel manieren bereiden. Gebakken, gegrild, gevuld, in de lasagne enz. Als ze te groot worden kan je er heerlijke soep van maken. Binnenkort wat recepten. Als je de courgette oogst, draai hem dan voorzichtig los van de plant.
9 juli - Relatie moestuin/heemtuin
Mijn moestuin is maar 35 m2. De rest van de tuin is ruim 1300 m2. Toch kost de moestuin meer tijd dan de rest van de tuin. Waarom? De heemtuin is ingericht met inheemse wilde planten. Ze hoeven geen water, geen meststoffen, je hoeft er niet te schoffelen. Mijd de hark, schuw de schoffel is het devies. De soorten volgen elkaar op en in september wordt alles gemaaid en afgevoerd naar de composthoop. De compost gaat na de winter weer op de moestuin. Kringlooptuinieren heet dat. De hele zomer is de heemtuin een eldorado voor insecten die weer nodig zijn voor de bestuiving in de moestuin. Op de foto zie je onder meer duizendblad, boerenwormkruid, klaprozen, bijvoet en beemdkroon.
8 juli - Toscaanse groentesoep
Zoals beloofd hier het recept voor Toscaanse groentesoep met palmkool:
https://www.ekomenu.nl/toscaanse-groentesoep-met-palmkool-en-cannellinibonen
7 juli - Palmkool
Misschien een raar moment om zo midden in de zomer een praatje over palmkool te houden, maar hier aan dekust is er weinig dat aan de zomer doet denken. Al dagen lang stormt en regent het. Het waaide zo hard, dat een van de palmkoolplanten omgewaaid was. Een mooi moment dus om er iets mee te doen.
Dit jaar was de eerste keer dat ik palmkool had gezaaid in plaats van boerenkool. Palmkool is een nog vrij onbekende groentesoort, maar sterk in opkomst. Morgen ga ik er een Toscaanse groentesoep mee maken.
Palmkool (Brassica oleracea var. palmifolia) is een tweejarig, winterhard,[1] eeuwenoud bladgewas dat op alle grondsoorten geteeld kan worden en een typische wintergroente is. Hij wordt palmkool genoemd omdat de smalle kroezende bladeren als bij een palmboompje van de stengel afgroeien. Deze gelijkenis wordt nog sterker als het blad van onder naar boven geoogst wordt. De plant kan tot drie meter hoog worden. De zaaitijd is vanaf maart en van de herfst tot in februari kan geoogst worden.
Het gewas is afkomstig uit Toscane in het Middellandse Zeegebied en wordt vooral in Italië veel gegeten, onder meer als ingrediënt van de minestrone en ribollita. De Italiaanse naam is Cavolo nero (zwarte kool), vanwege het zeer donker gekleurde blad. De donkergroene tot zwartgroene, gebobbelde bladeren zijn 60 – 80 cm lang en 8 – 10 cm breed.
Palmkool bloeit in het tweede jaar van mei tot in augustus met lichtgele bloemen. De zaden zijn van juli tot september oogstrijp.[2] In de noordelijke streken van Europa komt de plant echter meestal niet tot bloei (Bron: Wikipedia).
6 juli - Snijbietlunch
Snijbiet is een aanwinst in de moestuin. Een veelzijdige groente, lekker en gezond. Bovendien kan je er de hele zomer van oogsten. Snij er af wat je nodig hebt, de snijbiet groeit door en over een paar weken kan je weer van dezelfde plant oogsten. Kijk eens op snijbiet.nl voor verrassende recepten. Ik vond deze quiche die ik iets heb aangepast.
5 juli - Uien drogen
4 juli - Sjalotten
Dit jaar heb ik gewone uien, rode uien en sjalotten in de moestuin. De sjalotten heb ik geoogst. Eerst leg ik ze een weekje te drogen op de grond en daarna hang ik ze op onder het afdak van het tuinhuis. Als ze goed droog zijn kun je ze lang bewaren, maar bij mij krijgen ze meestal de tijd niet. Vers zijn ze ook erg lekker.
Hier is een recept met verse sjalot
Boen de sjalotten goed schoon, zodat er geen zand meer in zit en kook ze met schil en al zo’n 5 minuten. Laat ze afkoelen en haal de schil er af. Dit gaat nu vrij gemakkelijk.
Bak de sjalotten in de olijfolie op laag vuur tot ze bruin beginnen te worden. Doe er honing bij en Balsamico en bak nog een paar minuten. Doe er groentebouillon bij en laat het 30 minuten stoven met het deksel op de pan. Doe er de laatste 5 minuten een mengsel van verse kruiden bij zoals rozemarijn, salie, basilicum, tijm en dille. Alles fijngehakt. Peper en zout naar smaak toevoegen.
Lekker met Basmatirijst en een champignonburger (AH).
3 juli - Nu in de heemtuin - zeepkruid
Zeepkruid – Saponaria officinalis
Vlinderplant: Ja – nectarplant – bijen en hommels
Medicinale plant: Geneeskrachtige plant.
Eetbaar: Eetbare plant: bloemen in salade, wortels zijn giftig!
Bijzonderheden: Wortels en in mindere mate de bladeren bevatten saponinen, een zeepachtige stof, waar de plant zijn naam aan ontleend is.
De bladeren en wortels van zeepkruid hebben een hoog gehalte saponine. De bladeren kunnen het hele jaar door geoogst worden, terwijl de wortels alleen in de winter kunnen worden opgegraven. Om de zeep uit het zeepkruid te halen snij je de bladeren en/of de (schoongemaakte) wortels eerst in kleine stukjes. Hierna doe je ze in water en wrijf je met je handen de saponine uit de plant. De saponine kunnen ook uit de plant gehaald worden door de plant 15 minuten in kokend water te koken, alles te laten afkoelen en het mengel hierna te zeven.
Bron: https://www.foodplanting.com/2016/09/15/zeepplanten-kweek-je-eigen-zeep/
Zeepkruid heeft ook medicinale toepassingen en wordt wel voor aandoeningen van de luchtwegen gebruikt.
https://mens-en-gezondheid.infonu.nl/natuurgeneeswijze/123427-de-geneeskracht-van-zeepkruid.html
2 juli - Nateelt
1 Juli - Geroosterde koolrabi met tonijn
Koolrabi kan je op veel manieren bereiden en is altijd weer verrassend lekker. Deze keer geroosterde koolrabi uit de oven.
Het is lastig om precies de juiste temperatuur en tijd voor je oven aan te geven, omdat er tegenwoordig veel standen zijn in ovens. Mijn Siemens oven heeft een stand ‘grillen met circulatielucht’. Ideaal voor het roosteren van groente en aardappeltjes. Ik had hem voorverwarmd, ingesteld op 210 graden en na 30 minuten was het klaar.
Haal de harde onderkant van de koolrabi, snij hem in plakken van een centimeter en schil de plakken. Kook ze 4 minuten met wat groentebouillon. Boen de (bio) aardappels schoon en snij in stukjes. Koolrabi laten uitlekken en samen met de aardappels op een bakplaat met bakpapier. Olijfolie er over, peper en wat zeezout en de oven in.
De tonijn heb ik gebakken in een rvs koekenpan die ik eerst goed heet heb gemaakt zonder olie. Je moet een goede kwaliteit tonijn gebruiken. Deze komt van Waasdorp in IJmuiden. De tonijn heb ik ingewreven met een mengsel van koriander, tijm, salie, basilicum, knoflook en citroensap. Daarna wat sesamzaad er over strooien en er in drukken. Als de pan heet is invetten met een beetje olijfolie en de tonijn een paar minuten bakken aan beide kanten. Let op dat hij donkerrood blijft van binnen.
Een ware smaakbeleving is het. De zoet geworden koolrabi, het lichte zuurtje in de tonijn het zout in de aardappels en de olijven.
30 juni - Vruchtwisseling en voor- en nateelt
Zoals ik gisteren schreef zijn de tuinboonplanten nu gerooid en blijft er een leegte achter in het bonenperceel. Die ruimte kunnen we benutten door een nateelt toe te passen.
Daarbij moeten de wachttijden in het 6-jarige vruchtwisselingsschema gerespecteerd worden. Kool heeft een wachttijd van 6 jaar en kan dus nergens als nateelt worden toegepast.
Bladgewassen zoals sla, andijvie en spinazie geven minder problemen bij een nateelt. Ook winterprei kan goed na de tuinbonen.
29 juni - Vlinderbloemigen, stikstof en vruchtwisseling
Vruchtwisseling of wisselteelt houdt in dat je op een bepaalde, logische manier de gewassen met elkaar afwisselt. De bedoeling is bodemziekten te vermijden en toegediende voedingsstoffen optimaal te benutten.
Mijn moestuin is ingedeeld in 6 percelen van 1 x 5 meter. In het eerste perceel staan koolsoorten, in het tweede perceel bonen, in het derde uien, in het vierde tomaat en courgette, in het vijfde bladgewassen zoals sla en snijbiet en in het zesde staan aardbeien en kruiden. De gewassen van ieder perceel komen volgend jaar in het volgende perceel.
In het tweede perceel zijn de tuinboonplanten nu gerooid en daar komen volgend jaar dus de koolsoorten. Tuinboon is een vlinderbloemige. Het bijzondere van vlinderbloemigen is dat ze kunnen samenwerken met rhizobium bacteriën. Dat is voor de vlinderbloemigen van groot voordeel, want de rhizobium bacteriën kunnen stikstof uit de lucht binden en geven dat aan de plant. Planten hebben stikstof nodig (om eiwitten te kunnen maken) maar kunnen zelf alleen stikstof uit de grond halen. Door hun samenwerking met rhizobium bacteriën hebben vlinderbloemigen dus een extra stikstofbron waar andere planten niet uit kunnen putten.
Omdat zowel plant als bacterie voordeel heeft, is deze samenwerking een symbiose. De bacterieën komen in een knolletje terecht en blijven na het rooien in de grond achter. Volgend jaar zullen de kolen profijt hebben van de achtergebleven stikstof.
Wil je het fijne er van weten kijk dan op:
http://natuurinformatie.nl/ndb.mcp/natuurdatabase.nl/i001139.html
28 juni - Fiori di zucca fritti in bierbeslag
Het was natuurlijk in Italië dat ik voor het eerst kennis maakte met gebakken courgettebloemen. Sindsdien maak ik het regelmatig zodra ze bloeien in de moestuin. Je kunt naar hartelust combineren met de vulling. Net wat je voorhanden hebt in de tuin en de koelkast.
Uit de moestuin gebruikte ik: sjalotten, salie, tijm, rozemarijn, munt en knoflook. Verder pijnboompitten, gedroogde tomaat, belegen strooikaas en zwarte peper uit de molen.
Voor het bierbeslag: Sancti Adalberti Tripel.
Kijk hier hoe je dat maakt:
27 juni - Koolrabisoep
26 juni - Courgettebloemen
Op markten in Zuideuropa kom je ze wel tegen. Courgettebloemen. Ze zijn heerlijk om te eten. Er zijn mannelijke bloemen en vrouwelijke. De vrouwelijke worden courgettes. Je kunt ze beide eten. Morgen een recept.
25 juni - Vandaag in de heemtuin
24 juni - Oogst knoflook
23 juni - Pasta met zalm en koolrabi
Snij de koolrabi in stukken en snipper de dille fijn.
Kook de koolrabi 15 minuten en voeg de pasta de laatste 8 minuten er bij.
Giet af. Verhit intussen de olie in een pan en laat de zalm langzaam garen. Hij mag van binnen best nog een beetje glazig zijn. Leg de zalm op de koolrabi en pasta en kruid met de dille en een beetje peper. Meng de zalm door de koolrabi en pasta.
22 juni - Ze groeien als kool
Koolrabi is de knolvormige, verdikte stengel van een koolplant. Anders dan koolraap groeit koolrabi boven de grond. Rauwe koolrabi smaakt selderij-achtig. Gekookt lijkt de smaak op die van bloemkool, maar net wat pittiger. Koolrabi bevat naar verhouding weinig calorieën, is rijk aan vitamine C en vezels en is bovendien een bron van kalium. Eet hem zo vers mogelijk. Van de bladeren en stengels kan je soep maken.
21 juni - De zonnewende
Sint Janskruid (Hypericum Perforatum)
Het Sint Janskruid is de bloem van de zonnewende. Dat is vandaag om 04.24 uur. De langste dag, het begin van de zomer, maar de zon gaat de andere kant weer op en dagen worden korter. In deze tijd bloeit het Sint Janskruid. Een veelzijdig kruid. Het heeft een positieve invloed op depressie. De bloemen bevatten een olie die je zelf kunt winnen. Doe de bloemetjes in een glazen potje, vul het met olijfolie en laat het 3 weken in de zon staan. Je hebt dan een donkerrode olie die goed helpt tegen spierpijn
20 juni - Knoflook
Dat is toch weer een leuke herinnering aan onze vakantie van vorig jaar. Knoflook gekocht in Aix en Provence, gepoot in de moestuin en vandaag geoogst. De grootste bollen die gebruik ik weer om in de herfst te planten.
Knoflook moet, in tegenstelling tot uien, in goed bemeste grond staan.
Laat de geoogste bollen goed drogen, want dan kan je ze heel lang bewaren. Hang ze onder een afdakje en bij vorst binnen. Je kunt ze vers ook al gebruiken.
19 juni - Risotto met tuinbonen en verse kruiden
Verhit olie en een klontje boter en fruit een ui op laag vuur. Voeg de rijst toe en roer even goed door en bak even mee. Rasp de schil van een citroen en pers de helft uit. Voeg al roerend sap en rasp toe. Blijf intussen roeren. Schenk er een flinke scheut groentebouillon bij en roer tot alle bouillon is opgenomen. Herhaal dit tot de rijst bijna gaar is.
Doe er de laatste 4 minuten* de jonge tuinbonen bij en Parmezaanse kaas. Bestrooi met fijngehakte kruiden dille, tijm, koriander en munt. Zwarte peper uit de molen.
* Een Italiaans spreekwoord zegt: de mens wacht op de risotto, de risotto nooit op de mens. Dat betekent dat je nooit precies weet wanneer de risotto klaar is.
Smeuïg en nog net een beetje bite. Succes!
18 juni - Snijbiet met champignons
17 juni - Courgettes in aantocht
16 juni - Tomaten dieven, vervolg
Naast het onkruidvrij houden komt er nu ook leuker werk aan: oogsten. Vanaf nu gaan wij al onze groente uit de moestuin halen. Dat duurt tot de herfst! Vanavond een zomerse salade met diverse soorten sla en nog wat nagekomen peultjes.
15 juni - Jonge tuinboontjes
De eerste peultjes, dat was al een feest, maar de eerste tuinbonen overtreffen dat. Vooral als ze jong zijn. Dan zijn ze zo mals dat je ze niet dubbel hoeft te doppen. Een lekker recept vond ik op internet. Dat is het fijne van Google. Als je intikt welke ingrediënten je in de moestuin en in huis hebt krijg je de recepten daarvoor. Ik heb tuinbonen, tonijn en tomaat ingetikt en heb het volgende gemaakt aan de hand van de recepten die verschenen.
Kook een pasta volgens de gebruiksaanwijzing. Meestal zo’n 10 minuten om het ‘al dente’ te houden.
Verwarm olijfolie in de wok, fruit een ui en een teentje knoflook (begin ik bijna altijd mee) doe er kruiden bij, zoals tijm, dille, oregano, paprikapoeder. Ontvel en ontpit een tomaat, snij in kleine stukjes en doe er bij. Kookroom er bij. Tuinboontjes er bij en 10 minuten op laag vuur smoren. Blikje tonijn er bij (laat eerst even uitlekken). Een paar in dunne plakjes gesneden groene olijven (niet noodzakelijk, maar ik had ze in huis). Pasta er bij en doorwarmen. Peper en zout naar smaak en opdienen met Parmezaanse kaas. Glaasje Pinot Grigio smaakt er goed bij.
14 juni - Tomaten dieven
Om rijpe tomaten te oogsten moet je de tomatenplant goed onderhouden. Belangrijk is dat je 1 hoofdstam aanhoudt en aanbindt aan tonkinstokken. Tomaat is een weelderige groeier en in de bladoksels groeien nieuwe scheuten die ‘dieven’ worden genoemd. Die moet je rigoreus verwijderen. Als je dat niet doet krijg je heel veel tomaten die niet rijp worden. Binnenkort maak ik wel een video om te laten zien hoe je moet ‘dieven’.
13 juni - Overzicht moestuin
Vooraan staan voornamelijk kruiden, knoflook en aardbeien. Daartussen zijn klaprozen en papavers opgekomen. Dat zaad heeft waarschijnlijk in mijn compost gezeten.
Het tweede vak wordt gevuld met bladgroente. Sla, pluksla, maar ook bieten, die eigenlijk in het wortelvak horen, maar qua bemesting beter in het bladgroentevak passen. ook hier een grote bos klaprozen. Ik laat ze staan tot ze uitgebloeid zijn. Op die plaats kan dan de winterprei.
Het derde vak is het vruchtvak. Trostomaat, cherrietomaat, 3 courgetteplanten en paprika.
Het vierde vak is het wortelvak en is gevuld met uien en wortel. De uien blijven wat achter met hun groei. Kalium of stikstofgebrek, maar het kan ook aan de droogte liggen. Veel uien, want die gebruiken we bijna dagelijks.
Het vijfde vak is voor de bonen. De peultjes zijn geoogst, ik heb die plaats gevuld met haricots verts en snijbonen. Van de tuinbonen kan al geoogst worden.
Het zesde vak is het koolvak. Broccoli, spitskool, palmkool. In dit vak staat ook de bleekselderij vanwege de mestbehoefte.
12 juni - Palmkool
In het vroege voorjaar had ik voor het eerst palmkool gezaaid. Het is een koolsoort die qua smaak in de buurt van boerenkool komt en dezelfde toepassingen kent. Voor stamppot, maar ook voor soep en door de sla. Je kunt er het hele seizoen van oogsten door steeds de onderste bladeren af te snijden. Maar bovendien is het een sieraad in de moestuin. Ik heb een van de planten in een klassieke pot gezet. Hoe lang hij het vol houdt? De rupsen van het koolwitje zullen hem misschien opeten.
11 juni - Boeketje rucola
Als je de rucola tot bloei laat komen komt er een mooie bloeiwijze. De bloemetjes volgen elkaar op en het kan wel een meter hoog worden. Intussen kan je de blaadjes gewoon blijven eten. Ik heb vandaag wel weer nieuwe rucola gezaaid.
10 juni - Taart voor Caroline
Gisteren was Caroline jarig en heb ik een groentetaart voor haar gebakken.
Uit de moestuin kwamen snijbiet, peterselie, bieslook, koriander en munt. Wilde salie uit de heemtuin.
Het recept was een combinatie van verschillende recepten op internet.
1 ui
2 teentjes knoflook
2 stelen bleekselderij in kleine stukjes
15 blaadjes snijbiet grof gesneden
250 gram Ricotta
2 eieren
soja cuisine
Parmezaanse of geraspte kaas
peper en zout
pijnboompitten geroosterd
bovengenoemde kruiden, fijngesneden
amandelschaafsel
Snij ui en knoflook fijn en bak het rustig. Doe er na 10 minuten de snijbiet bij en bak tot het geslonken is.
Doe het in een kom samen met alle andere ingrediënten en roer het goed door elkaar. Vet een quichevorm in en beleg hem met deegvellen. Prik er gaatjes in. Giet het mengsel in de vorm en strooi er amandelschaafsel op.
35 tot 40 minuten in de oven op 180 graden tot hij mooi goudbruin is.
9 juni - Tuinbonen
Er zijn mensen die ze vies vinden. Ik heb zelfs iemand horen zeggen dat het paardenvoer is. Geloof me, de tuinboon is een van de lekkerste groenten die er is. Deze week gaan we de jonge bonen eten. Als ze groter worden gaan we ze ‘dubbeldoppen’, daar kom ik later op terug.
Courgette
Dan is het nu wel gebeurd met je spinazie. Op die plaats kun je nu courgetteplantjes neerzetten, of tomaat. Als je de spinazie hebt verwijderd (naar de comporthoop) maak je de grond goed los met de cultivator. Werk er gedroogde koemest in en zet de courgetteplant(en) er in. 1 plant heeft 1 m2 nodig. Na het planten goed aandrukken en aangieten.
8 juni - Nu in de heemtuin
Teunisbloem – Oenothera
Als de avond valt openen zich de bloemen van de teunisbloem. In slechts enkele minuten ontvouwen zich de knoppen tot bloemen. Ze verspreiden een geur die nachtvlinders aantrekt. Je ziet ze in gronden met veel dynamiek. In de duinen is het in de schemering een opvallende verschijning. Uit de zaden wordt olie gewonnen die medicinaal wordt toegepast.
Zijn je peultjes al op?
Komende week gaan we preiplanten zetten op de plek van de peultjes.
7 juni - Rucolapesto
Rucola groeit zo snel dat je er al gauw te veel van hebt. Je kunt er dan een pittige pesto van maken. Met pijnboompitten, oude kaas, knoflook, olijfolie, een beetje citroen en zeezout. Ik had er ook nog een paar gedroogde tomaten bij gedaan. Lekker in soep, op een pizza of gewoon op een toastje.
6 juni - Invriezen
Zoals eerder gezegd ben ik niet zo van invriezen, maar voor peultjes en tuinbonen maak ik een uitzondering. Maak de peultjes schoon, puntjes er af en kook ze 1 minuut. Giet af en gooi ze in ijskoud water. Meteen in een vriezerbakje de vriezer in.
De peultjes die er nu nog hangen laat ik doorgroeien tot doperwten.
5 juni - Rucola
In mijn vorige moestuin liet ik enkele rucolaplanten tot bloei komen en zaad vormen. Het volgende jaar kiemde het op andere plaatsen en na enkele jaren had ik door de hele moestuin rucola waar ik de hele zomer van kon oogsten. In de nieuwe moestuin had ik rucola gezaaid van De Bolster. Die bloeit met witte bloemen terwijl de vorige met gele bloemen bloeide. Hoe zit dat? Ze horen beide tot de kruisbloemenfamilie, die met de witte bloemen heet zwaardherik en met de gele bloemen zandkool, die overigens wild in de duinen groeit. Ze smaken wel ongeveer hetzelfde. Pittig nootachtig met een licht bittertje. Je kan er veel mee doen in de keuken. Ik vind het lekker op de simpele manier, met een beetje olijfolie, zeezout en pijnboompitten.
Maar je kunt er ook een pesto van maken. Dat ga ik morgen doen, het is toch rotweer.
Je kunt rucola de hele zomer zaaien. Hoewel het een koolsoort is zaaien we in het vak van de bladgewassen.
4 juni - Laatste keer peultjes
Er komen nog meer peultjes aan, maar die gaan we toch maar invriezen.
Deze keer had ik een maaltijdsalade gemaakt met rucola, pluksla, koriander (allemaal uit de moestuin), advocado, olijfolie, balsamico, walnoten en vegetarische gyros van Vivara. Misschien heb je al gemerkt dat ik geen vlees gebruik. Sinds twee maanden eet ik geen vlees meer. Het is wel een hele zoektocht om een vegetarisch product op tafel te zetten dat ongeveer hetzelfde ‘mondgevoel’ heeft als vlees. Ik houd me aanbevolen voor tips.
Vandaag eindelijk regen voor de moestuin!
3 juni - Een pareltje in de heemtuin
Rondom de moestuin ligt de heemtuin. Een tuin met inheemse planten op kalkrijke zandgrond, aan de binnenduinrand. De planten bieden voedsel aan inheemse insecten. Ook veel vlinders zien we. Een van de mooiste is de kleine parelmoervlinder die langs de hele kuststrook voorkomt.
2 juni - Moet jij nog peultjes?
Dat vroeg ik gisteravond aan Caroline. Jaaaaah…. was het antwoord. We zijn er allebei gek op. Nu dan maar met snijbiet, een fijn stukje zalm, knoflook, gebakken tomaat en gebakken aardappeltjes.
Peultjes en snijbiet uit de moestuin (bio).
Zalm van Waasdorp uit IJmuiden (msc).
Knoflook van Ekoplaza (bio).
Trostomaat van AH (bio).
Aardappelpartjes met schil Ekoplaza (biologisch/dynamisch).
Zalm droogdeppen, bestrooien met zwarte peper uit de molen en Herbamare kruidenzout van Dr. vogel.
Oven voorverwarmen op 180 graden.
Aluminiumfolie insmeren met citroen olijfolie (AH) en zalm er op leggen.
Leg het op het rooster in het midden van de oven.
Oven instellen op 13 minuten, stand circulatie/grill of 10 minuten hetelucht en nog 3 minuten grillen.
Aardappelpartjes 17 minuten in een voorverwarmde airfryer 200 graden. Af en toe even omschudden.
Puntjes van de peultjes afhalen en wassen.
Snijbiet wassen en in reepjes snijden.
Samen 5 minuten koken met een schepje groentebouillon van Dr. Vogel.
Twee teentjes knoflook in dunne plakjes snijden.
Tomaat ontvellen (insnijden aan boven- en onderkant, in de waterkoker en als het kookt direct in koud water laten vallen. Het vel gaat er dan gemakkelijk vanaf). Ontpitten en het vruchtvlees in kleine stukjes snijden.
Samen met de knoflook bakken.
Lekker eten op een mooie pinksterdag!
1 juni - Wat is de zin van luizen?
Vanmorgen kroop ik weer door m’n groentetuin. De heermoes wegtrekken en peultjes oogsten. Ja, weer peultjes vanavond, maar het verveelt ons nooit. We eten wat de moestuin ons levert en vriezen zelden iets in. Bij de tuinbonen aangekomen zie ik dat er al bonen beginnen te vormen. Maar wat zie ik nog meer? Luis in enkele planten. Toch een teken dat de voedselvoorziening van de tuin nog niet op orde is. Wat te doen. eerst maar eens bestuderen. En dan zie je de samenhang in de natuur. Luizen en mieren vormen een bondgenootschap. De mieren rennen omhoog en beginnen met hun poten tegen de kont van de luis te slaan. ‘Melken’ heet dat. Er komen druppeltjes honingdauw uit de luis, die de mier weer nodig heeft. Zo vormen ze een onderdeel van het ecosysteem. In de gangbare landbouw worden luizen met chemische middelen bestreden, want ze kunnen enorme schade aanrichten en virussen overbrengen (hoe actueel). In de ecologische moestuin zal je er ook iets aan moeten doen, want de luizen halen de sappen uit de plant waardoor de groeikracht vermindert. Je kunt natuurlijke vijanden uitzetten, ze er af spuiten met een krachtige straal water, maar ik heb nog brandnetelgier. Dat ga ik er op spuiten als de zon bijna onder is.
31 mei - Nu in de heemtuin
Kleine vos
Het vrouwtje zet eieren af in groepen van veertig tot ruim honderd op de grote brandnetel (Urtica dioica). Ze kiest daarbij meestal voor de onderkant van een vrij jong blad van een jonge plant. De voorkeur gaat uit naar brandnetels op een zonnige plaats, in een groepje in een tamelijk open omgeving, waar de eitjes worden afgezet aan de zuidoostkant. Weer opgroeiende brandnetels die eerder zijn afgemaaid hebben ook een duidelijke voorkeur, omdat deze meer voedingsstoffen bevatten. Om een geschikte plant te vinden onderzoekt het vrouwtje de plant met zintuigen op onbehaarde delen van haar voorpoten. Ze zoekt ’s middags een geschikte waardplant, overnacht daar, en zet de volgende ochtend nadat het warm genoeg is geworden de eieren af. Als ze wordt verstoord vliegt het vrouwtje in een rechte lijn weg. Even later keert zij weer terug om het afzetten te voltooien.
Na 6 tot 10 dagen komen de rupsen uit. Deze rupsen spinnen een aantal bladeren bij elkaar en leven samen in dat spinsel. Als de bladeren zijn kaalgevreten verhuizen zij naar een andere plant. Pas in het laatste stadium leven de rupsen solitair.
Bron: Wikipedia
30 mei - Moestuinrecept
Het fijne van een moestuin is dat je niet na hoeft te denken over wat je vanavond gaat eten. Je kijkt wat er geoogst kan worden en googled dat. Ik had dus peultjes en rucola en dat leverde o.a. het volgende recept, dat ik een beetje heb aangepast.
Peultjes 5 minuten koken met groentebouillon en uit laten lekken. Rucola wassen en in kleinere stukjes breken. Samen met Feta en cashewnoten in een kom en een dressing van witte wijnazijn, mosterd, olijfolie en honing. Strooi er zeezout en zwarte peper uit de molen over.
29 mei - En ineens zijn ze er… peulen!
Houd je peulen goed in de gaten de komende dagen. Zo ineens zijn ze er en dan moet je ze ook gaan oogsten en nog dezelfde avond opeten. Als je te laat bent worden de erwten dik en de peulwand hard. Je kunt ze dan wel laten hangen en later als doperwten oogsten. Wij eten vanavond peulen, ik zal er eens een lekker recept bij zoeken.
28 mei - Extraflorale nectaria
Zoals ik eerder schreef heb ik veel mieren in de moestuin. Gisteren zat ik ze eens te bestuderen om te kunnen begrijpen waarom ze in bepaalde planten kropen. Vooral wikke was erg in trek. Nu bleek dat de mieren de wikke bezoeken om de nectar die de plant produceert. Niet in de bloem, maar in de steunblaadjes. Extraflorale nectaria wordt dat genoemd.
27 mei - Lente!
In de moestuin gebeurt er niet zo veel op dit moment. Je houdt je bezig met wieden en water geven als het nodig is. Maar om je heen gebeurt er van alles in de natuur. Vooral de vogels hebben het druk. Een vlaamse gaai had het voorzien op de jongen van de pimpelmees, maar die kleine pimpelmeesvader ging zo te keer dat ie afdroop. Huiszwaluwen begonnen een nest te maken in de punt van het tuinhuis. ook de putters zijn weer terug en hangen aan de zaden van de beemdkroon. En onder de dakpannen hebben we een kauwennest.
26 mei - De pimpelmezen vliegen uit
Drie jongen heeft het pimpelmezenpaar grootgebracht. Eentje lag dood onder het nest en de andere twee zaten in een boom in ons bosje. Nauwelijks in staat om zichzelf te redden. Ze hielden zich heel stil en de ouders vlogen af en aan met insecten. Zie hoe verwaarloosd zo’n ouder er uit ziet.
25 mei - Voorproefje
Vandaag vast een voorproefje genomen op wat er van de zomer van de moestuin komt. Ik heb een quiche gebakken met groenten die er aan komen. Het enige dat ik nu al kon oogsten is snijbiet, de rest is van Ekoplaza.
Er zit in: ui, knoflook, wortel, prei bleekselderij en de snijbiet uit eigen tuin (spinazie mag ook). Ook heb ik er vegetarische gyrosreepjes van Vivara in gedaan. Eerst de groenten gewokt met paprikapoeder, kurkuma en Italiaanse kruiden. De gyros apart bakken en er bij doen. 4 eieren loskloppen met Provamel Cuisine Soja, peper uit de molen en zeezout. Alle groenten en gyros er bij, goed mengen.
De quichevorm bedekken met bladerdeeg en vullen met het mengsel. Intussen had je de oven voorverwarmd op 180 graden. Zet de quiche in het midden van de oven en bak hem zo’n 30 à 40 minuten.
24 mei - De vlier
De vlier (Sambucus nigra) in de heemtuin is aan komen waaien. Spreeuwen eten de bessen en verspreiden zo de zaden. Ze stellen weinig eisen aan de grond, dus in elke tuin kan je ze wel verwachten. Van de bessen kan je wijn of jam maken, de bloemschermen kan je drogen en thee van zetten. Ik ben eens samen met kleindochter Melissa vlierbloesem wezen plukken om in de pannenkoeken te doen. Toen ze er eentje op had zei ze: ‘nou opa, geef me nou maar weer een gewone’.
23 mei - Gebreksverschijnselen
Mijn uien beginnen aan het eind van het blad gele punten te krijgen. Dat kan betekenen dat er een gebrek aan voedingsstoffen is. Vermoedelijk stikstof of kalium.
Ik ga eerst proberen om ze wat extra kalium te geven met houtas dat nog in de haard lag. Kaliumgebrek is juist ten tijde van droogte zeer nadelig. Kalium draagt namelijk bij aan de droogteresistentie bij gewassen.
22 mei - Blauwtjes
Nu in de heemtuin: blauwtjes
Blauwtjes zijn echte graslandvlinders en bezoeken graag bloemen. De mannetjes van de meeste soorten vallen op door de blauwe bovenkant van de vleugels, de vrouwtjes zijn bruin. Op de foto het icarusblauwtje op wondklaver.
21 mei - snijbiet
De groei van de snijbiet komt er nu snel in. Als het zo groot is als op de foto kan je al de grootste blaadjes snijden om in een salade te verwerken.
20 mei - Bonen
Maak een ondiepe en rechte geul langs een plank met de achterkant van je schoffel. Maak het nat en leg de bonen op 10 cm van elkaar. Grond erover en flink aandrukken.
Nu in de heemtuin: de eerste klaproos
Altijd een feestje die eerste klaproos. Steekt hier mooi af bij de salie en de beemdkroon. Klaprozen groeien graag in of bij de moestuin. Waarom? Omdat het een storingsoort is. Als de grond bewerkt wordt of in beweging is groeien de klaprozen. Het was de eerste bloem die bloeide op de gebombardeerde gronden in de eerste wereldoorlog en is uitgegroeid tot het wereldwijde symbool van alle gesneuvelden. Ze leven kort maar komen met velen tegelijk. Als de grond tot rust komt verdwijnen ze, maar het zaad blijft lang kiemkrachtig en als je jaren later gaat graven komen ze weer tot bloei.
19 Mei - Tijd voor de bonen
Op het perceel van de peulgewassen ga ik snijbonen en slabonen zaaien. Bonen zijn warmteminnende planten, dus vanaf nu tot eind juni kan je ze zaaien. Voor de snijbonen heb ik gekozen voor een stamsnijboon. Dat is een laagblijvend ras. Mijn tuin ligt nog erg open en stoksnijbonen vangen erg veel wind hier aan de kust. De slaboon is er een van het type haricot vert, met lange peulen.
18 mei - De courgettes naar buiten
17 mei - Sorry, beetje laat
Ik kon niet meer op de website komen, maar inmiddels ben ik keurig door KPN geholpen. Vandaag wil ik het hebben over:
Bestuiving
Door veel bloemen in je tuin te zetten trek je hommels en bijen aan. Die zijn belangrijk voor de bestuiving van je groente.
Wat is bestuiving?
Bestuiving is het transport van stuifmeel waarbij dit wordt overgedragen van de meeldraden naar de stamper van de bloem. Dit kan plaatsvinden via insecten, zoals bijvoorbeeld hommels of bijen.
Dus geen hommels geen peulen!
16 mei - Grrrr....
Ik had (tegen beter weten in) een courgetteplantje in de volle grond gezet.
Afgelopen nacht was er in Egmond-Binnen flinke vorst aan de grond. Zie hoe mijn courgetteplantje het loodje heeft gelegd. Gelukkig heb ik er nog genoeg in mijn kweekbakje.
Ook de tuinbonen kregen een klap, maar herstelden zich prima. Morgen gaat de temperatuur omhoog en ga ik de bonen zaaien.
15 mei - In de heemtuin
Gele morgenster – Tragopogon pratensis s. pratensis
De lichtgele tot gele bloemhoofdjes van de Gele morgenster Tragopogon pratensis subsp. pratensis vallen op mooie zonnige ochtenden op, maar zijn na de middag niet meer te vinden. De hoofdjes zijn dan weer dichtgevouwen en alleen het kegelvormige omwindsel is zichtbaar. Pas de volgende ochtend bij zonnig weer openen de hoofdjes opnieuw. De hoofdjes zijn zo’n 3 cm in doorsnee en de buitenste lintbloemen zijn even lang of zelfs korter dan de omwindselbladen. Na de bloei vallen bij droog weer de grote sierlijke pluizenbollen op, die overigens ook weer sluiten bij bewolkt en regenachtig weer.
14 mei - Afharden
Als je plantjes binnen hebt opgekweekt kan je ze niet zomaar naar buiten doen. Ze gaan van een beschermde en warme omgeving naar een plek waar het koud kan zijn en hard kan waaien. Daar moeten ze aan wennen. Afharden heet dat. Je zet ze elke dag een paar uurtjes buiten. Na een paar dagen, als de weersvooruitzichten goed zijn dan kunnen ze in de volle grond. Mijn courgetteplantjes gaan de komende dagen afharden en in het weekend krijgen ze een plekje in de moestuin.
13 mei - Koud!
Ik had er al eerder voor gewaarschuwd: ijsheiligen! We zitten er middenin en het wordt vannacht koud. Nachtvorst is goed mogelijk Gelukkig staat mijn courgette nog in het kweekbakje. Wel had ik een cherrytomaat geplant. Om hem te beschermen heb ik er een pilon omheen gezet.
12 mei - Uitdunnen
Als je 7 maart bent begonnen met je moestuintje zou je nu ook de wortels kunnen uitdunnen. kijk ook even naar de spinazie en snijbiet of die voldoende zijn uitgedund. Zie ook 18 april en 1 mei.
Intussen bloeien in de heemtuin de wilde margrieten.
11 mei - Bescherming
Misschien niet zo’n mooi gezicht, maar effectief is het wel. De aangeplante spitskool, koolrabi en knolselder moet beschermd worden tegen duiven en koolwitjes. De kooi is opgebouwd met aluminium buizen en bouwbollen, te koop bij De Wiltfang. Op de voorgrond peultjes en tuinbonen.
10 mei - De heemtuin kleurt geel
De scherpe boterbloem komt algemeen voor in Nederland, maar het blijft een feest om te zien dat sommige weilanden geel kleuren. ook in de heemtuin staan er veel.
Hoe gaat het inmiddels met je groente? Vergeet geen water te geven.
Kan je de spinazie en snijbiet al uitdunnen?
9 mei - Pimpelmees
Vlak bij de moestuin heb ik nestkasten opgehangen. In een daarvan heeft een pimpelmees een nest met jongen. Ze vliegen af en aan met hun bek vol luizen.
8 mei - Spinazie salade
Ik heb van de eerste spinazie-oogst een frisse lunchsalade gemaakt met walnoten, feta en blauwe bessen.
Voor de dressing gebruikte ik basalmico, mosterd, honing, een beetje zout en peper.
7 mei - Dauwdruppels
De temperatuuur tussen dag en nacht is nu zo groot dat zich dauwdruppels vormen. Het mooist fotografeer je dat vlak voor zonsopkomst.
De spinazie heb ik geoogst en gaat vanavond op tafel.
6 mei - Koekoeksbloemen in de heemtuin
Koekoeksbloemen zijn er in veel variaties. Links zie je de dagkoekoeksbloem en rechts de echte koekoeksbloem. In de heemtuin komen ze beide voor. Er is ook een avondkoekoeksbloem en een nachtkoekoeksbloem. Dit zijn allemaal wilde planten.
5 mei - Eerste oogst pluksla
ik had dit rijtje pluksla al vroeg gezaaid in het kasje. In de volle grond duurt het nog even voor de sla zo ver is.
4 mei - Help, de spinazie schiet door!
Je hoopt dat het niet gebeurt. Je doet je best om de spinazie vroeg te zaaien, niet te dik en op tijd uitdunnen. Je zaait een soort die niet gevoelig is voor doorschieten en toch gebeurt het. Je kunt de bloem er wel uitknijpen, maar er zal snel een nieuwe bloem gevormd worden. De kracht gaat dan naar de bloem en niet meer naar het blad en het blad wordt minder mals.
Oorzaak? April was een kurkdroog en recordzonnig jaar. De temperatuur steeg tot boven de 20 graden. Spinazie houdt daar niet van. Vandaag ga ik dus de spinazie oogsten. Iets minder groot blad dan gehoopt maar het is niet anders.
3 mei - Onkruid?
Signaal- of indicatorsoorten
Zoals ik al eerder vertelde heb ik in mijn moestuin veel heermoes. Paardenstaart wordt het ook genoemd en lokaal noemt men het kattenstaart. Maar kattenstaart (lythrum salicaria) is een heel andere plant.
Heermoes bestrijden is onbegonnen werk. De wortels gaan heel diep en wanneer je ze probeert uit te trekken breekt de plant zonder dat je ook maar één stukje van de wortel mee hebt. Enkele dagen later komen er nog meer scheuten op. Het is één van de moeilijkst te bestrijden onkruiden in de moestuin. Beter is om te proberen te begrijpen waarom een bepaald soort ergens groeit. Planten geven altijd een indicatie van de samenstelling van de grond waarin ze staan. Bijvoorbeeld een klaproos groeit in verstoorde grond. Als je elk jaar klaprozen wilt hebben moet je de grond bewerken, anders verdwijnen ze. Het zaad blijft wel in de grond, maar het kiemt gewoon niet, totdat je de grond weer gaat bewerken. Een storingssoort heet dat. Een akkeronkruid wordt het ook wel genoemd. Andere planten zeggen dat de grond voedselarm of voedselrijk is, of vochtig of droog enz. Als een bodem in balans is, is er praktisch geen onkruid. Is de bodem uit balans, dan groeit er een soort kruid volgens de onbalans van die bodem. Wanneer de onbalans is hersteld, dan verdwijnt het ‘on’kruid. Zo simpel is het.
Paardenbloemen zeggen bijvoorbeeld dat er weinig kalk is en veel stikstof, klaver te weinig stikstof, brandnetels veel stikstof, madeliefjes een arme bodem, enz.
Maar hoe zit het dan met heermoes?
Heermoes groeit op arme gronden en haalt met zijn wortels mineralen uit de diepe bodem. Heermoes komt voor als de grond in onbalans is en zorgt er op termijn voor dat de grond weer vruchtbaar wordt. Maar dat is een langzaam proces. Heermoes geeft aan dat de grond slecht water doorlaat, vastgeklonken is en dat de grond een tekort heeft aan het mineraal kiezel.
Mijn moestuin is in het najaar van 2019 aangelegd op een stuk van de (voedselarme) heemtuin. De bovenlaag is afgeplagd door zware machines, die de grond hebben verdicht. Een ideale omstandigheid dus voor heermoes. Chemisch bestrijden doen we uiteraard niet in een biologische moestuin, het enige dat er op zit is consequent uittrekken. Dat kan een paar jaar duren, maar dan ben ik ze kwijt.
Intussen blijf ik me verwonderen over de schoonheid van deze soort die miljoenen jaren geleden al op de aarde voorkwam.
2 mei - Regenwater
Als je een moestuin hebt dan vindt je het niet erg als het af en toe regent. Integendeel zelfs. Het bespaart niet alleen veel werk, maar het bespaart ook water. Eigenlijk is het zonde om drinkwater voor je tuin te gebruiken. Heb je er wel eens aan gedacht om het regenwater op te vangen? Dat kan op veel manieren. Google daar maar eens op. Wist je overigens dat regenwater veel beter is voor planten? Er zitten namelijk meer voedingsstoffen in regenwater dan in leidingwater. Daarnaast zit er kalk in leidingwater. Dat is niet ideaal voor planten.
1 mei - Wortels uitdunnen
Om de wortelvlieg te voorkomen moet je wortels zo veel mogelijk met rust laten. Toch zal je ze moeten uitdunnen, tenzij je ze niet te dicht op elkaar hebt gezaaid, wat erg moeilijk is met dat fijne zaad. Wacht tot je de plantjes kunt beetpakken en ga voorzichtig te werk. De plantjes op de foto zijn ongeveer 15 mm hoog.
In de heemtuin is de veldsalie (Salvia pratensis) in bloei gekomen met mooie paarsblauwe bloemen. Het is een belangrijke plant voor vlinders, bijen en hommels en in Nederland beschermd. In het wild mag je hem dus niet plukken, maar als je hem in je eigen tuin hebt dan kan je hem ook gebruiken als keukenkruid. De bladeren kan je gedroogd of vers gebruiken in diverse gerechten.
30 april - De brandnetelgier is klaar
Brandnetelgier bevat veel stikstof en mineralen, het verrijkt het bodemleven en maakt de planten sterker en minder vatbaar voor bladluis en ziektes.
Giet het bij je pluksla, snijbiet en spinazie, maar NIET bij je erwten en uien, die zijn niet gebaat bij extra stikstof.
Verdun het 1 deel op 10 delen water.
29 april - Daar komen ze!
Wekenlang hebben we ze niet gezien dankzij de droogte. Maar een regenachtige dag en daar zijn ze. Slakken hebben vocht nodig. Tijdens aanhoudende droogte trekken ze zich terug in hun schelp. Hoewel ze liever rottende planten eten dan gezonde, zou ik ze toch in de gaten houden.
28 april
Als het goed is moet nu alles in je moestuintje zijn opgekomen. Zelfs van de wortelen zou je al groeipuntjes moeten zien. Heb je de pluksla al uitgedund?
Verder blijf je schoffelen, zoals ik:
Gisteren op Koningsdag toch nog iets oranje in de tuin: de kleine vuurvlinder en een dagpauwoog.
27 april - Stinzenplanten
In het hakbosje is het nu tijd voor de stinzenplanten. De naam is afkomstig van het Friese woord stins, dat stenen huis betekent. De bolletjes werden vanaf ongeveer de 16e eeuw uit het buitenland aangevoerd en geplant op landgoederen. Ze groeien in een bosrijke omgeving en bloeien vlak voordat het bladerdek zich sluit. In ons bosje hebben we crocus, narcis, boshyacinth, vogelmelk en daslook. Ook zevenblad wordt wel tot de stinzenplanten gerekend.
26 april - Rondom de moestuin
Onze moestuin ligt op kalkrijke zandgrond in Egmond-Binnen en is aangelegd in het najaar van 2019. Rond de moestuin ligt de heemtuin. Een tuin met inheemse wilde planten. Zolang er niet veel te vertellen valt over de groentetuin zal ik iets vertellen over de flora en fauna in de heemtuin. Een gedeelte daarvan is nog in aanleg.
Er is een duinlandschapje aangelegd, een soort nollenlandschap zoals dat vroeger was in de binnenduinrand voor de ontginning. Grote voordelen van een natuurtuin: nooit water geven, nooit onkruid wieden, heel weinig maaien. Wat niet geschikt is voor de omgeving overleeft het niet en er zullen andere soorten komen. De tijd die gestopt wordt in de moestuin sparen we dus uit in de rest van de tuin.
Eten uit de heemtuin
Maar bovendien kunnen we ook eten uit de heemtuin. In de duinen zijn veel eetbare gewassen te vinden en wij werden verrast met een wilde asperge. Het is er maar één, dus we plukken hem niet en hopen dat hij zich vermeerdert.
25 april
Ik vond nog een plastic bakje in de schuur die ik als kasje kan gebruiken. In 5 perspotjes heb ik elk 2 paprikazaadjes gedaan. Voorlopig blijft het binnen.
Paprika is een lastig te telen gewas. Het groeit langzaam en heeft warmte nodig. Bij uitstek een groente om in de kas te telen, maar als we een warme zomer krijgen dan lukt het misschien ook buiten.
24 april - Courgettes
Ik vertel de komende dagen wat er zoal in mijn tuin voorbij komt. Zelf kan je nog niet zo veel doen. Uitdunnen, water geven, wieden en wachten tot het groot genoeg is om te oogsten.
Op 11 april had ik courgettes gezaaid in een kasje en kijk nu eens… daar zijn ze. Althans twee. Ik ben benieuwd hoeveel er op gaan komen.
23 april - Koude bak
22 april - Rondje door mijn tuin
Je denkt nu waarschijnlijk waarom jouw groente nog niet zo ver is, maar ik ben al op 4 maart begonnen met zaaien. Het idee voor deze blog ontsond pas begin april, je loopt dus ruim een maand achter. Maak je geen zorgen, komt allemaal goed.
21 april - Ga door met genieten
Intussen kan je aan je compost gaan werken. Al je tuinafval en groenteafval kan je op een wachthoop zetten of in een container gooien. Kijk nog even bij 11 april wat wel en niet op de composthoop mag.
20 april - Genieten
Ook voor vandaag: uitdunnen zodra het kan, wieden en zonodig water geven.
19 april - Genieten
Watching the garden grow
Het wordt deze week prachtig weer. Neem het er van. In je moestuin hoef je alleen maar uit te dunnen zoals gisteren uitgelegd. Geef water want regen is niet te verwachten en haal onkruidjes weg. Pak een luie stoel en ga lekker zitten kijken hoe het allemaal groeit. Als je vragen hebt, stuur een reactie.
18 april - Uitdunnen
Komende week is er weer wat werk aan de winkel: uitdunnen. Met de bedoeling om de plantjes de ruimte te geven die ze nodig hebben voor een gezonde groei. Wacht tot je de plantjes kunt beetpakken.
De peulen en de uien die staan al op de goede afstand en de wortelen komen later aan de beurt. Het gaat nu dus om spinazie, pluksla en snijbiet. Ik behandel ze een voor een.
Spinazie
Er wordt op verschillende manieren uitgedund. Sommigen tuiniers dunnen helemaal niet uit. In België dunt men tot 20 cm omdat men grotere bladeren wil, in Nederland is 10 cm gebruikelijk, dan krijg je kleine malse blaadjes. Je kunt in 2 of 3 fasen uitdunnen; eerst tot op enkele centimeters en de laatste dunning tot de gewenste afstand. Laat steeds de beste plantjes staan
Pluksla
Gebruikelijke afstand is 30 cm. Maar in jouw moestuintje staan de rijen iets dichter bij elkaar, dan is 20 cm in de rij prima. Doe het ook hier in twee of 3 keer. Bij de tweede dunning kan je de blaadjes die je er uit haalt eten. Links de opkomst, rechts de eerste dunning met ongeveer 15 mm tussen de plantjes.
Snijbiet
Snijbiet kiemt wat trager en kan je op dezelfde manier uitdunnen als pluksla.
17 april - Eindelijk!
Eindelijk
Als je nu nog instapt in deze workshop wordt spinazie waarschijnlijk een moeilijke zaak. Spinazie moet vroeg gezaaid worden voor het beste resultaat. De hoge temperaturen voor de komende dagen zal het kiemproces vertragen en de kans op doorschieten of ziektes wordt groot. Je zou dan voor Nieuwzeelandse spinazie kunnen kiezen, die warm en droog weer verlangt.
Als je op 7 of 8 april bent begonnen zal je nu de eerste groeipuntjes van de peulen moeten zien en mogelijk ook de pluksla en de uien. Snijbiet komt er aan en de wortelen hebben een langere tijd nodig.
Ga met de schoffel voorzichtig tussen de rijen door om de grond luchtig te maken. giet daarna water tussen de rijen.
16 april - Brandnetels
Ik ben benieuwd of er al iets bij je opkomt. Vorige week vertelde ik iets over mogelijke ziektes, zoals schimmels en virussen. Bestrijding daarvan is een moeilijke zaak, preventie is belangrijk (wat klinkt dit bekend).
Een preventief middel in de moestuin is brandnetelgier. Hieronder kan je zien hoe je dat maakt.
Brandnetelgier bevat veel stikstof en mineralen, het verrijkt het bodemleven en maakt de planten sterker en minder vatbaar voor bladluis en ziektes. Laat het 2 tot 3 weken in de emmer staan en roer af en toe. Daarna zeef je het en vul je er een paar flessen mee. Als het gaat gebruiken verdun je het met water, ongeveer 1 op 10.
Giet het bij je pluksla, snijbiet en spinazie, maar NIET bij je erwten en uien, die zijn niet gebaat bij extra stikstof.
O ja, zet het ergens achter in je tuin want het stinkt verschrikkelijk.
15 april - Mulchen
Mulchen (spreek uit mulsjen) is een manier om de bodem rondom de planten te bedekken met als doel: minder onkruid, minder erosie, rijker bodemleven en bescherming tegen zon, wind en slagregen.
Wat voor materiaal gebruik je
Er wordt van alles voor gebruikt: stro, houtsnippers, karton en zelfs kranten (slecht idee). Vanuit de ecologische gedachte probeer je de materialen te gebruiken uit je directe omgeving. Kringlooptuinieren heet dat. Grasmaaisel in dunne laagjes, bladeren, brandnetels, snoeiafval. Dus geen cacaodoppen en zo. Ook geen onkruid waar zaad in zit, dan is het middel erger dan de kwaal.
Wat doe ik
Eigenlijk zo min mogelijk. Ik heb het eens een jaar geprobeerd, met veel slakken als gevolg. Nu doe ik alleen onder de aardbeien wat hooi, omdat ik op een zanderige bodem tuinier en na een regenbui mijn aardbeien vol zand zitten. De compost op mijn tuin vormt eigenlijk al een mulchlaag. Als de planten op een goede afstand van elkaar staan blijft er niet veel open grond over als ze groot zijn. Na de teelt van een gewas zaai ik de vrijgekomen grond in met een groenbemester, zodat de grond niet onbedekt de winter in gaat. Ik kom daar in het najaar op terug. Een dikke mulchlaag maakt het lastig om te schoffelen en schoffelen maakt de grond juist luchtig.
Wil je toch mulchen
Doe dat dan als de planten groot genoeg zijn, eind april, begin mei.
Morgen vertel ik iets over brandnetelgier. Tot morgen en blijf gezond!
14 april - Water
Als de plantjes opkomen moet je wat zuiniger met water worden. Bij droogte is eens in de paar dagen voldoende. Planten worden er sterker door omdat hun wortels het grondwater gaan opzoeken. Er is wel een verschil of je op klei of zand tuiniert. Klei houdt water wat beter vast. Geef de jonge plantjes heel voorzichtig water. Morgen vertel ik iets over mulchen en aan het eind van de week gaan we uitdunnen.
13 april - Nachtvorst?
Als het zulk lekker weer is als de laatste dagen dan ben je al gauw geneigd om naar een tuincentrum te rijden en je karretje vol te gooien met eenjarige perkplantjes. Komende dagen is het een stuk frisser en kan er zelfs sprake zijn van nachtvorst. De perkplanten kunnen daar niet tegen. Je kunt het er op gokken, maar beter is het om te wachten tot na IJsheiligen. IJsheiligen dankt zijn naam aan vier heiligen. Zij hebben hun naamdagen op 11, 12, 13 en 14 mei. Daarna is de kans op nachtvorst niet zo groot meer en kunnen bijvoorbeeld bonen gezaaid worden. De groente die je hebt gezaaid is wel tegen nachtvorst bestand.
De komende dagen zal er wel het een en ander opkomen:
Komende dagen blijf je je groente verzorgen. Onkruid wieden en bij droogte een beetje water geven. Meer hoef je voorlopig niet te doen.
12 april - Vrolijk Pasen!
Door de hoge temperaturen van de laatste dagen zou het best eens kunnen zijn dat je vandaag al de eerste kiemblaadjes van de spinazie of de peultjes ontdekt. Laat even weten met een reactie als je wat ziet. De kiemblaadjes van spinazie zien er heel anders uit dan de eigenlijke bladeren:
Geniet van deze prachtige dag. Morgen wordt het koud.
11 april - Courgette zaaien en compost maken
Maar eerst even dit: ga een logboek bijhouden van alles wat je doet en wat er gebeurt in je moestuin. Dus datums van zaaien, opkomst, uitdunnen en oogsten. Wat de weersomstandigheden waren enz. Zeer leerzaam achteraf.
Courgette zaaien
Je hebt na de oogst van de spinazie ruimte voor 1 of 2 courgetteplanten. Die kan je bij je tuincentrum kopen of zelf voorzaaien. Hieronder zie je hoe je dat doet. Na het zaaien moet het kasje absoluut binnen op een lichte plek gezet worden. Besproei de grond af en toe met water.
Compost maken
Compost maken doe je niet alleen. Dat doe je samen met ontelbaar veel micro-organismen. Bacterieën en schimmels beginnen er mee. Als de temperatuur in de hoop omhoog gaat, komen er weer andere bacteriën bij. Miljoenen! Als de temperatuur weer omlaag gaat komen er insecten en wormen. Met z’n allen zetten ze al het organisch materiaal om in compost. Een humusachtige substantie, het goud van de moestuin. Hieronder zie je compost die ik vorig jaar heb gemaakt.
Afval is voedsel
Het best is een zo groot mogelijke variatie in organisch materiaal. Al het organisch afval uit je tuin. Gazonmaaisel in dunne lagen opbrengen, anders gaat het aaneenklitten. Snoeihout in kleine stukjes knippen. Mest van kippen, paarden en stalmest. De kunst is om (beetje technisch) een goede C/N verhouding in je hoop te krijgen. C (koolstof) zit voornamelijk in houtige delen van planten, N (stikstof) vind je voornamelijk in de zachte delen van de plant. Als je veel tuinafval ineens hebt breng het dan niet allemaal tegelijk op de hoop.
Niet op de composthoop
Geen gekookte etensresten, oud brood, citrusschillen, visgraten of botjes. Snijbloemen uit de handel bevatten restanten van bestrijdingsmiddelen, net als schillen van niet-biologisch geteelde aardappelen. Geen kattenbakkorrels, geen poep van hond of kat.
Opbouw van de hoop
De hoop die je gaat opbouwen ga je pas volgend jaar op je tuin brengen. In de zomer en voor de winter zet je hem nog een keer om, zo komt er zuurstof in, daarna gaat het composteringsproces verder.
Als je ruimte hebt kan je een losse hoop opzetten, liefst een beetje in de schaduw. Minimaal 1 meter breed en 1 meter lang. Onderaan begin je met stro of takjes. Houd verder de variatie in de gaten.
Containers
Je kunt op veel manieren een compostbak maken. Van gaas of van hout, maar je kunt ook kiezen voor een kunststof compostvat, te koop bij tuincentra.
Morgen
Morgen is het Pasen. Het wordt prachtig weer, maar thuisblijven is het advies. Voor jou geen straf, lekker in je tuin ‘watching the garden grow’!
#ReactiesPlaats een reactie.
10 april - Gewasbescherming
Je geduld wordt de komende dagen zwaar op de proef gesteld. Maar, afhankelijk van het weer verwacht ik dat je pas tweede paasdag de eerste kiemblaadjes gaat zien. Geduld is een schone zaak. Niet alleen nu, maar ook tijdens het groeiproces van de gewassen. We passen de ecologische uitgangspunten toe: het gewas op een zo natuurlijk mogelijke manier gezond houden en het milieu zo min mogelijk belasten. Een krop sla zal er langer over doen dan een krop sla in de gangbare landbouw. Ons doel is ook niet om de grootste krop sla te telen, maar de gezondste en de lekkerste.
Preventieve maatregelen
Een gezonde bodem. Daar heb je voor gezorgd door niet te veel en niet te weinig te bemesten en alleen met organische mest.
Wisselteelt. Daar heb je ook voor gezorgd: je groente komt minimaal eens in de vier jaar op dezelfe plek.
Combinatieteelt. Daar heb je, zonder dat je het misschien wist ook voor gezorgd. De wortels groeien naast de uien. Hiermee maak je de kans op wortelvlieg kleiner.
Naast onkruid is er nog een hele rij van bedreigingen voor je groente:
Vogels
Konijnen
Slakken
Bladluizen
Rupsen
Aaltjes
Pissebedden
Mollen
Muizen
Ratten
Meeldauw
Bacterievuur
Nachtvorst
En zo zijn er nog wel een aantal. Ik bespreek de meest voorkomende.
Vogels
Maak je geen illusie door te denken dat je daar geen last van krijgt. Vogels zijn gek op je kiemende peultjes, maar ze voeren hun jongen ook met bladluis (koolmees, pimpelmees) en slakken (lijster en merel). Ze zijn dus eerder een kans dan een bedreiging. Zorg er voor dat er nestmogelijkheden in of rond je tuin zijn. Nestkastjes, hagen en houtwallen.
Je kunt vogelnetten spannen om je kiemende peultjes te beschermen. Zelf heb ik een overspanning van vogelgaas gemaakt. Dat haal ik weg zodra het gewas groter is.
Schimmels
Schimmels en virussen zijn moeilijker te bestrijden (dat weten we inmiddels). Synthetische middelen worden in de ecologische landbouw niet toegestaan. Alles moet een natuurlijke oorsprong hebben en door de natuur afgebroken kunnen worden. Aaltjes kunnen schadelijk zijn, maar er zijn ook aaltjes die je juist kunt inzetten om plagen te bestrijden. Kijk eens op de website van ECOstyle. Zij leveren 100% natuurlijke producten.
Als preventief middel wordt wel aftreksel van brandnetels gebruikt: 1 kg op 10 liter water, 24 uur laten trekken, zeven en over het gewas spuiten.
Mijn groentetuin ligt midden in een tuin met wilde planten. Die trekken veel nuttige insecten aan, zoals lieveheersbeestjes, zweefvliegen, wilde bijen en sluipwespen. Soms lopen er mieren door de groentetuin, maar ik heb nooit gemerkt dat ze schade veroorzaken.
Slakken
Ga ook hier eerst preventief te werk. Houdt je tuin netjes en opgeruimd. Laat geen rottende resten liggen, dat vinden slakken heerlijk. Net zo lekker vinden ze je sla. Als je ruimte hebt laat dan om je groentetuin een pad van zo’n 30 – 40 cm en schoffel dat zodat de grond los blijft. Slakken vinden het niet fijn om daar met hun slijmerige buik overheen te kruipen. Een slak is hermafrodiet, dus zowel man als vrouw. Het maakt niet uit wie hij of zij tegenkomt, er kan altijd gepaard worden. Slakken reproduceren zodoende veel nageslacht. Dagelijks controleren, vangen en uitzetten in een plantsoen. Sommigen graven een potje bier in om ze te vangen, ik drink het liever zelf op. Zowel huisjesslakken als naaktslakken veroorzaken schade.
Verder geldt ook voor ratten en muizen dat je geen etensresten en dergelijke laat liggen. Katten kunnen in je pas gezaaide bed rollen of graven en dan kan je opnieuw beginnen. Een hele opsomming, maar laat de moed niet zakken!
Morgen ga ik courgette voorzaaien in een kweekbakje en vertel ik iets over compost maken.
9 april - Wieden en schoffelen
Als je nog niet alles gezaaid hebt dan kan je dat vandaag nog afmaken. De komende dagen ga je je vooral bezighouden met wieden en schoffelen. Alle opkomende onkruidjes trek je er uit. Je herkent ze omdat ze niet in het rijtje staan. Als ze wel in het rijtje staan wacht dan tot het zaad kiemt zodat je een beter overzicht hebt. Tussen de rijtjes kan je schoffelen. Dat houdt de grond luchtig.
Geef nog wat water en geniet verder van deze prachtige dag.
Onkruid
Met onkruid bedoel ik ‘voor de moestuin ongewenste kruiden’. In de natuur bestaat onkruid niet. Elk kruid heeft een functie en er zijn erg mooie bij. In de moestuin kunnen we ze echter niet hebben. Als je niks doet dan zullen ze je groente overwoekeren. Vervelend is dat veel van de onkruiden juist gaan groeien als we schoffelen. Storingsoorten zijn dat. Maar we moeten wel schoffelen en wieden want chemische bestrijding van onkruid is in de ecologische moestuin absoluut geen optie.
Soorten die lastig zijn
Zevenblad. Als het opkomt heeft het maar 3 blaadjes.
Heermoes. Maakt een lange wortel.
Kweek. Een grassoort die zich vermeerderd uit de wortels. Hoe meer je het bestrijdt hoe meer er komt.
Kortom, onkruid is het grootste ‘gevecht’ van de moestuinier en je wint het nooit.
Morgen vertel ik iets over onkruidbestrijding.
Links zevenblad, rechts heermoes of paardestaart.
8 april - Teeltplan en zaaien
Vandaag is wel een van de ‘drukste’ dagen in je moestuintje, maar het is prachtig weer, dus wat is er leuker? Uitgangspunt is een vierjarige wisselteelt. Iedere groente schuift elk jaar een vak door en is na vier jaar weer op dezelfde plek. Dit voorkomt ziektes. We beginnen met gemakkelijk te telen groenten en in sommige gevallen is een voorteelt of een nateelt mogelijk.
Hier is het schema:
Zaaien
Je zaait in ‘vollegrond’, dus daar waar de plant zal groeien. De grond moet niet te nat zijn, goed losgemaakt en aangeharkt zodat het bovenste laagje goed fijn is. Zorg er ook voor dat de grond goed vlak ligt.
Zaaien gebeurt in rijen met een afstand tussen de rijen zoals aangegeven. Vak 1 – 2 rijen, vak 2, 3 en 4 elk 4 rijen. Door in rijen te zaaien herken je gemakkelijk de onkruiden die je moet wieden. De zaadjes leg je meestal dichter bij elkaar dan nodig is. De overtollige plantjes trek je er later uit tot de afstand die nodig is. Leg een plank over het bed en trek met de achterkant van de schoffel de rijen. Op de plank kan je staan want die verdeelt de druk. Vanaf de plank kan je ook zaaien. Zet aan beide kanten een stokje als markering.
Knip de bovenkant van het zakje zaad af en vouw het in een puntje. Nu tik je met je vinger tegen het zakje om de zaadjes te laten vallen.
Vak 1
Stampeulen
Verse peultjes, zijn dé smaakmakers van de groentetuin. Problemen met ziekten en plagen zijn er nauwelijks en dat maakt het des te aantrekkelijker om deze gewassen zelf te telen. Men kan volstaan met weinig mest. Het voordeel van stampeulen is dat ze laag blijven en ze niet langs gaas hoeven te groeien.
Zaaien: 2 rijen, diepte 3 à 4 cm, in de rij 3 à 4 cm, tussen de rijen 35 cm. Na het zaaien de grond aandrukken. Kiemduur 8 – 12 dagen.
Prei
Na de oogst van de spinazie kan de prei geplant worden. Koop plantjes bij je tuincentrum. Daar kom ik later op terug.
Vak 2
Zomerwortel
Amsterdamse Bak en Nantes zijn goede rassen. We telen ze samen met de uien om wortelvlieg te voorkomen.
Zaaien: diepte 0,5 cm, dun zaaien in de rij, we zaaien 2 rijtjes met ca 20 cm er tussen. Na het zaaien de grond aandrukken. Na opkomst uitdunnen, maar daar kom ik nog op terug. Kiemduur ca 28 dagen.
Plantui
Planten: Net onder de grond, 10 cm in de rij, tussen de rijen 20 cm. In lichte grond kun je ze iets dieper planten. Zorg dat vogels of katten ze niet vinden voor ze gaan groeien. Kiemduur 10 – 25 dagen.
Vak 3
Spinazie
Vroeg Reuzenblad is een goede soort.
Zaaien: diepte 1 – 2 cm, na opkomst uitdunnen, daarover later meer, tussen de rijen 20 cm. Na het zaaien de grond aandrukken. Kiemduur 5 – 6 dagen
Na de spinazie kan je courgette of tomaat planten. Gezien de ruimte die beiden nodig hebben kan er van elk maar 1 aangeplant worden. Ze hebben wel een hoge productie. Courgette kan je zelf voorzaaien in een kweekbakje, maar je kunt ook later plantjes kopen bij een tuincentrum. Komende week vertel ik daar nog wat over. Aanplanten in mei (na ijsheiligen). Cherrietomaat kan ook in mei (na ijsheiligen) geplant worden. Oogsten van augustus tot de herfst.
Vak 4
Snijbiet
Snijbiet of warmoes is een zusje van de rode biet, maar wordt geteeld voor blad en stengel. ‘Five Colours’ is een prachtig snijbietenmengsel in diverse kleuren (rood, paars, oranje, geel en wit). De bladeren zijn grotendeels groen. Het wordt weinig gekweekt, maar heeft veel voordelen: gemakkelijk te telen, groeit snel, neemt weinig plaats in, is lekker en kan meerdere malen geoogst worden. je kunt het koken, roerbakken of als sla eten.
Zaaien: diepte 1 – 2 cm, in de rij 3 – 5 cm, tussen de rijen 20 cm. Kiemduur 10 – 14 dagen.
Pluksla
Net als bij snijbiet kan er van pluksla ook meerdere malen worden geoogst. De sla vormt geen gesloten krop, maar een min of meer open bladrozet.
Zaaien: diepte 0,5 – 1 cm, afstand in de rij uitdunnen tot 10 cm, tussen de rijen 20 cm. Kiemduur 8 dagen.
7 april - Ontginnen en bemesten
Ontginnen
Het stukje tuin moet zoveel mogelijk in de zon liggen. Spit een stuk om van 1 x 3 meter. Op kleigrond twee steken diep en op zandgrond één steek diep.
Dit is alleen dit jaar nodig. Volgende jaren gaan we alleen de grond losmaken. Verwijder alle onkruiden. Na het spitten verdeel je het bed in 4 stukken zoals op de tekening.
Bemesten
De bodem
Als je goed bent voor de aarde, is de aarde ook goed voor jou.
Dat betekent dat je goed zorgt voor de bodem waarin we onze groente en fruit gaan kweken. We gebruiken dus geen chemische bestrijdingsmiddelen en geen kunstmest.
We proberen een circulair (kringloop) systeem te maken. Al het tuinafval wordt als compost hergebruikt. Het eerste jaar zal je de compost en gedroogde koemest moeten kopen. Volgend jaar kun je misschien aan overjarige stalmest komen. Afhankellijk van waar je woont in Noord-Holland ligt je tuin op kalkrijk of kalkarm zand, klei of veen. Het kan meer of minder vruchtbaar en humusrijk zijn. Iedere grondsoort vraag een eigen aanpak en ieder gewas heeft een andere behoefte aan voedingsstoffen, maar voor deze workshop gaan we uit van een gemiddelde.
Als je echt heel slechte grond hebt breng dan biologische moestuingrond aan. Vervolgens breng je compost en koemest aan volgens het schema hieronder. Hark het door de grond heen. Vanaf nu mag je niet meer op de grond lopen.
25 reacties
Theo · april 7, 2020 op 7:01 am
Courgette kweken.klim.op een zonnig stukje grond.in mijn achtertuin .ik vind het een heel leuk idee .met vrindelijke groet Theo
Theo · april 7, 2020 op 8:39 am
Ik vind dit een goed plan.om de mensen zo te helpen
Opa Peter · april 7, 2020 op 9:07 am
Een leuk initiatief gefeliciteerd en bedankt voor deze leerzame site
Aafke · april 7, 2020 op 9:07 am
Dag Peter, ik wil graag jouw blog op de Facebook van onze bibliotheek zetten, vind het een geweldig en positief initiatief in deze tijd. Is dat wat jou betreft akkoord? En mag ik het artikel gebruiken uit de krant? Met de foto. Ik zet er altijd een bron bij.
Aafke · april 7, 2020 op 9:08 am
nog even ter aanvulling, ik werk in Bibliotheek IJmond Noord, Beverwijk en Heemskerk.
admin · april 7, 2020 op 5:10 pm
Dag Aafke, zet het maar op facebook hoor en de foto mag je gebruiken.
Marco · april 7, 2020 op 4:28 pm
Ik doe mee
Irene · april 7, 2020 op 9:37 pm
Wat een gezellige en interessante site. Wij leken zijn toevallig vandaag begonnen met het omspitten van onze nieuwe moestuin. Het is voor ons de eerste keer. We hebben er zin in en zullen deze site dagelijks lezen!
Elle · april 8, 2020 op 10:12 am
Ha Peter, super fijn deze workshop. Had zelf al wat gezaaid in kleine potjes maar door gebrek aan ervaring was ik nu al op een punt ‘van hoe nu verder…’ Door jou te volgen hoop ik ervaring op te doen. Besef wel dat ik en anderen met mij, wat achter lopen op jou omdat we vandaag of gister het zaad besteld hebben en daardoor niet vroeger dan volgende week kunnen zaaien… thanx elle
admin · april 8, 2020 op 11:14 am
Dag Elle, Alle dagen blijven op de site. Je kan wel een waak later beginnen, maar dan moet spinazie en peul er echt wel in. Groet, Peter
nine · april 11, 2020 op 7:45 am
ik las in het nhd het artikel, ik ga je volgen met moestuintje van 2 x2. heb gisteren snijbiet erwtjes gezaaid. Heb het ooit in Italië ontdekt als “ bietola”. Hoop zo het vakantie gevoel hier te beleven.
Nine.
Mirjam Boer de-Broersen · april 11, 2020 op 9:27 am
Ik ben zo blij met je heldere uitleg over een moestuin(bak) aanleggen. Het was net het zetje wat ik nodig had.
Omdat ik wat meer ruimte had heb ik ook nog rode biet, tuinbonen en kropsla gezaaid.
Mirjam Boer de-Broersen · april 11, 2020 op 9:29 am
Ik ben zo blij met je uitleg/tips hoe een moestuin aan te leggen. Het was net het zetje wat ik nodig had.
Theo · april 12, 2020 op 11:37 am
Twee weken geleden courgette gezaaid ze komen nu al op met dat mooie weer
En nu afwachten of ze vruchten gaan geven ze staan op een zonnige plek.hoop op een goede oogst
Theo · april 12, 2020 op 11:40 am
Hoi Peter kan je hier ook foto’s plaatsen
admin · april 12, 2020 op 5:30 pm
Hoi Theo, nee dat kan helaas niet. Denk er om, het is nog erg vroeg voor courgette. Kan niet tegen kou, maar misschien heb je geluk.
Mirjam · mei 14, 2020 op 6:35 am
Gisteren de eerst spinazie geoogst en een salade gemaakt naar jouw recept; heerlijk!
De andere gewassen groeien goed en ik vraag me af wanneer de tweede gift brandnetelgier gegeven gaat worden.
admin · mei 15, 2020 op 8:30 am
Dag Miriam, Om de 2 tot 4 weken kan je de groente bijmesten met de gier. Doe het niet op zonnige dagen want dan kan de groente verbranden.
Nel Lassooij · april 15, 2020 op 6:38 pm
Helaas heb ik alleen een balkon maar het is erg leuk om dit volgen.
Caroline · april 25, 2020 op 11:02 am
Verheug me nu al weer op al die heerlijke gerechten met courgette!
Marloes · mei 9, 2020 op 8:06 pm
Dank voor de fijne inspiratie!
Wanneer gaan we de wortel uitdunnen?
En mijn courgette moet eigenlijk de grond in maar de spinazie is nog lang niet klaar.. andere plek in de tuin doen dan maar? Hoe erg is dag voor de wisselteelt?
admin · mei 10, 2020 op 4:47 pm
Dag Marloes,
Zodra je de wortelplantjes kunt beetpakken kan je uitdunnen. Kijk even naar 1 mei. Hoe groot is je courgette? Stuur even een foto naar peter@lassooybeheer.nl.
Kitty · mei 31, 2020 op 8:33 am
Hallo Peter,
Wat een leuk en nuttig blog. Heel blij mee!
Simon Honingh · juni 14, 2020 op 4:02 pm
Peter, sinds jouw praatje in de krant stond volg ik je. Het levert enorm veel inspiratie voor het beginnende groentetuintje in het pas “ ontgonnen” stukje plantsoen naast mijn huis, perfect! Nu lees ik dat je gestopt bent met vlees en graag tips wilt voor vleesvervangers. Vlees at ik syeeds minder en sinds anderhalf jaar lukt het me niet meer om het naar binnen te werken. Het bevestigd zichzelf. Vleesvervangers zijn weer sterk door de voedingindustrie bewerkte producten, en daar wordt de voedingswaarde alleen maar minder van. Mijn idee is om niet te proberen het aloude aardappelen-groente-vlees (of ipv aardappelen andere zetmeelprodukten) vol te houden, maar eerder te kijken naar de keuken van volkeren met een lange vegetarische traditie. Succes! Simon
admin · juni 14, 2020 op 4:07 pm
Dag Simon,
Dank voor deze suggestie, ga ik me in verdiepen.